Helsińska Fundacja Praw Człowieka

1-01-2014

wersja do druku

Share

Tybet w 2013 roku. Chronologia

 

styczeń 2013

Sąd ludowy w Ngabie (chiń. Aba), w Sichuanie skazuje na kary dwóch lat więzienia Czakdora i Pemę Thinle za nagranie i opublikowanie płyty z „politycznymi" pieśniami.

 

2 stycznia 2013

Biura podróży informują, że władze chińskie zniosły część restrykcji (np. ponownie redukując obowiązkową „grupę" z pięciu do dwóch osób), które niemal rok utrudniały cudzoziemcom uzyskanie zezwoleń na wjazd do Tybetańskiego regionu Autonomicznego.

 

5 stycznia 2013

Z czteromiesięcznym opóźnieniem niezależne źródła informują, że 13 września 2012 w Dziekundo (chiń. Jiegu), w prefekturze Juszu (chiń. Yushu) prowincji Qinghai - w proteście przeciwko konfiskatom gruntów w związku z planami przebudowy miasta po katastrofalnym trzęsieniu ziemi sprzed dwóch lat - podpaliła się kobieta imieniem Pasang Lhamo. Została ugaszona i jest wciąż hospitalizowana.

 

7 stycznia 2013

Meng Jianzhu, przewodniczący partyjnej komisji do spraw politycznych i prawnych, zapowiada, że do końca roku Chiny „przestaną używać" laojiao, niesławnego systemu „reedukacji przez pracę", pozwalającego policji na arbitralne więzienie ludzi (do czterech lat) na podstawie decyzji administracyjnej. Według oficjalnych statystyk kary takie, wymierzane od lat pięćdziesiątych ubiegłego stulecia, odbywa obecnie 160 tysięcy osób - często niewinnych i po prostu niewygodnych dla władz lokalnych. Reformę obozów pracy, które najprawdopodobniej będą istnieć nadal na nieco zmienionych zasadach, musi zatwierdzić Stały Komitet Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych.

 

8 stycznia 2013

„Trzeba kontynuować walkę z kliką Dalaja, żeby stworzyć społeczny i polityczny klimat, sprzyjający rozwojowi gospodarczemu oraz podnoszeniu dobrobytu", oświadcza Yu Zhengsheng, jeden z siedmiu członków nowego Stałego Komitetu Politbiura KPCh, wzywając mnichów i mniszki w Kardze (chiń. Ganzi), w Sichuanie do „patriotyzmu i przestrzegania prawa" i obiecując pomoc rządu w „dostosowaniu buddyzmu tybetańskiego do społeczeństwa socjalistycznego".

 

12 stycznia 2013

W miasteczku Aczok, w okręgu Sangczu (chiń. Xiahe) podpala się dziewiętnastoletni koczownik Cering Taszi. Ginie na miejscu, wołając o wolność Tybetu i powrót Dalajlamy.

 

15 stycznia 2013

„Ciało i krew bohaterów dzisiejszym szczęśliwym życiem", pisze w księdze pamiątkowej muzeum „męczenników rewolucji" Gjalcen Norbu, „chiński Panczen".

Pośredni Sąd Ludowy w Barkhamie (chiń. Maerkang), w prowincji Sichuan skazuje na kary od dwóch do dziesięciu lat więzienia czterech mnichów klasztoru Gjalrong Codun (wszystkich duchownych zatrzymano w połowie sierpnia zeszłego roku w związku z samospaleniami trzech współbraci).

 

16 stycznia 2013

Rządowa agencja Xinhua informuje o zatrzymaniu siedmiu Tybetańczyków za „podżeganie do samospalenia" dwudziestosześcioletniego Sengego Gjaco, który zginął w październiku zeszłego roku w Kanlho (chiń. Gannan), w prowincji Gansu, oskarżając o zaplanowanie protestu dwóch mnichów z Indii, nazywanych „kluczowymi członkami Tybetańskiego Kongresu Młodzieży zagranicznej kliki Dalaja".

Nowe władze partii publikują pierwszy manifest programowy, nazwany „ośmioma zobowiązaniami", które zapowiadają kontynuację bez politycznych wstrząsów (a komentatorzy zwracają uwagę na retoryczne odwołania tylko do Mao i Denga z pominięciem „wkładu" Jiang Zemina i Hu Jintao).

 

18 stycznia 2013

W okręgu Kakhog (chiń. Hongyuan) prefektury Ngaba (chiń. Aba) podpala się dwudziestoośmioletni Cering Phuncog. Ginie na miejscu.

 

19 stycznia 2013

W miasteczku Serdu, w Ngabie (chiń. Aba) policja atakuje grupę młodych ludzi, wybierających się na uroczystości żałobne w intencji Ceringa Phuncoga, który dzień wcześniej podpalił się przed komisariatem. Tybetańczycy wyjmują noże, kilku funkcjonariuszy odnosi rany, inni otwierają ogień. Jedna osoba zostaje zatrzymana, reszcie udaje się uciec.

W okręgu Luczu (chiń. Luqu), w prowincji Gansu umiera w trakcie przygotowań do samospalenia, prawdopodobnie na skutek zażycia trucizny, siedemnastoletni Dzigdzi Kjab. Oblany benzyną, trzymający w dłoni dwie zapalniczki, zostawia list pożegnalny, w którym apeluje do rodaków o powstanie przeciwko rządom Pekinu.

 

22 stycznia 2013

Przed klasztorem Bora w okręgu Sangczu (chiń. Xiahe), w prowincji Gansu dokonuje samospalenia dwudziestotrzyletni Kunczok Kjab. Ginie na miejscu, zostawiając żonę i dziesięciomiesięczne dziecko. Zwłoki zabiera policja, a tłum Tybetańczyków zaczyna uliczny protest, domagając się ich wydania, żeby odprawić tradycyjny pogrzeb.

 

23 stycznia 2013

Wei Jianrong, sekretarz partii w prefekturze Kanlho (chiń. Gannan) prowincji Gansu, zapowiada procesy osób „podżegających do samospaleń", informując o „rozwiązaniu osiemnastu spraw, z których pięć skierowano już do sądów", oraz o „szesnastu aresztowanych". Obwiniając za dramatyczne protesty „podszepty kliki Dalaja", podkreśla „pozytywny wpływ licznych hierarchów religijnych", dzięki którym w Kanlho „nie doszło do samospaleń mnichów, wystąpień uczniów ani incydentów na skalę masową".

Władze lokalne informują, że w 2012 roku Lhasę (oficjalnie miasto liczy niespełna ćwierć miliona mieszkańców) odwiedziło ponad sześć i pół miliona turystów (o 25 procent więcej niż rok wcześniej); co szósty zwiedzał Potalę.

 

24 stycznia 2013

Agencja Xinhua informuje o aresztowaniu kolejnego Tybetańczyka za „podżeganie do samospalenia" - tym razem „wykształconego w Indiach", związanego z „kliką Dalaja" dwudziestosiedmioletniego Phagpy, który w listopadzie zeszłego roku miał „nakłaniać do samobójstwa" mnicha z Rebgongu (chiń. Tongren) w prowincji Qinghai.

Pema Thinle, szef rządu Tybetańskiego Regionu Autonomicznego, zapowiada powołanie (w miejsce „specjalnego dystryktu") nowego okręgu administracyjnego Shuanghu (tyb. Conji) - z własną strukturą partyjną, administracją, legislaturą, sądami, frontem jedności, strażą pożarną itd. - w prefekturze Nagczu (chiń. Naqu), na terenie pustkowia graniczącego z okręgami Szanca (chiń. Shenza) i Njima (chiń. Nima), które zaczęto zasiedlać, przymusowo, w 1976 roku.

 

26 stycznia 2013

Pośredni Sąd Ludowy prefektury Kardze (chiń. Ganzi) w Sichuanie skazuje na kary od dziesięciu do czternastu lat więzienia pięciu uczestników protestu w Draggo (chiń. Luhuo), podczas którego policja otworzyła ogień w styczniu 2012 roku.

 

27 stycznia 2013

Kilkunastu policjantów zatrzymuje i brutalnie bije dwudziestodwuletniego mnicha imieniem Kunczen, który samotnie rozrzuca ulotki na głównej ulicy Sertharu (chiń. Seda) w Sichuanie, wołając o długie życie i powrót Dalajlamy.

 

28 stycznia 2013

Przewodniczący Xi Jinping nadaje zaszczytny tytuł „wzorowego garnizonu granicznego" pododdziałowi z Ali (tyb. Ngari), który wyróżnił się „propagowaniem religijnej i etnicznej polityki Komunistycznej Partii Chin", wnosząc „ogromny wkład w promowanie solidarności armii, rządu i ludu Tybetu". Jego żołnierze pełnili służbę z takim poświęceniem, że „ponad osiemdziesięciu zapadło na chorobę wysokościową, sześciu odniosło trwały uszczerbek na zdrowiu, a pięciu straciło życie".

 

29 stycznia 2013

Lobsang Gjalcen (chiń. Losang Jamcan, Luosang Jiancun) zostaje mianowany nowym szefem rządu Tybetańskiego Regionu Autonomicznego. Jego poprzednik, Pema Thinle (chiń. Baima Chilin, Padma Choling, Pelma Chiley) obejmuje fotel przewodniczącego lokalnej legislatury, Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych.

Policja zatrzymuje trzech przywódców społecznego protestu, którego celem jest zamknięcie chińskiej rzeźni, zdaniem mieszkańców zatruwającej źródła wody pitnej w Markhamie (chiń. Mangkang), w prefekturze Czamdo (chiń. Changdu) Tybetańskiego Regionu Autonomicznego.

 

30 stycznia 2013

Tybetańskie źródło emigracyjne informuje o uprowadzeniu przełożonych trzech największych stołecznych klasztorów: Drepungu, Sera i Gandenu. Szesnastu duchownych - opatów, umdze, czyli „mistrzów recytacji", oraz nauczycieli - „zaproszono na spotkanie z chińskimi aparatczykami" 14 stycznia. Nie wiadomo, co się z nimi potem stało i gdzie są przetrzymywani; krążą pogłoski, że władze poddają ich „reedukacji politycznej" w jednym z klasztorów w Nagczu (chiń. Naqu).

 

31 stycznia 2013

Pośredni Sąd Ludowy w Barkhamie (chiń. Maerkang), stolicy prefektury Ngaba (chiń. Aba) w prowincji Sichuan, skazuje Lobsanga Kunczoka, czterdziestoletniego gesze z klasztoru Kirti w Ngabie, na karę śmierci, której wykonanie zawiesza na dwa lata, oraz dożywotnie pozbawienie „praw politycznych", a jego bratanka, trzydziestojednoletniego Lobsanga Ceringa, na dziesięć lat więzienia za „umyślne zabójstwo", polegające na „podżeganiu i zmuszaniu do dokonania samospalenia" ośmiu osób, z których trzy zrobiły to i zmarły.

Niższy Sąd Ludowy w okręgu Sangczu (chiń. Xiahe) prefektury Kanlho (chiń. Gannan), w prowincji Gansu wymierza kary od trzech do dwunastu lat więzienia sześciu Tybetańczykom uznanym winnymi „umyślnego zabójstwa" za „uniemożliwianie policji akcji ratunkowej" i „zakłócanie ruchu drogowego" po samospaleniu Dordże Rinczena, który zginął przed lokalnym komisariatem 23 października 2012 roku.

 

2 lutego 2013

Aresztowanie Jarphela, czterdziestodwuletniego mnicha, wuja Dordże Lhundruba, który 4 listopada zeszłego roku dokonał samospalenia przed klasztorem w Rongło, w Rebgongu (chiń. Tongren). Policja zarzuca mu niesienie portretu Dalajlamy podczas procesji z prochami siostrzeńca.

 

7 lutego 2013

Rządowa agencja Xinhua informuje o „siedemdziesięciu podejrzanych", zatrzymanych w związku z samospaleniami Tybetańczyków w prowincji Qinghai.

Władze Tybetańskiego Regionu Autonomicznego ogłaszają powołanie „sieci" czy też „kraty" (tyb. drłapa, chiń. wangge) systemu inwigilacji i nadzoru (przede wszystkim byłych więźniów politycznych, duchownych, osób powracających z zagranicy oraz uczestników protestów politycznych) na najniższym szczeblu administracji lokalnej, która dopełni pracę systemu nowoczesnych, całodobowych „praktycznych posterunków policji" oraz armii ochotniczych „patroli z czerwonymi opaskami".

 

8 lutego 2013

Agencja Xinhua informuje, że Pośredni Sąd Ludowy prefektury Malho (chiń. Huangnan), w prowincji Qinghai skazał na karę trzynastu lat pozbawienia wolności - za „umyślne zabójstwo", polegające na „nakłanianiu do samospalenia", oraz „podżeganie do podzielenia państwa" - Tybetańczyka imieniem Phagpa. Podsądny miał nakłaniać do podpalenia się „Drolmę Dzie, mnicha z klasztoru Doła w okręgu Tongren (tyb. Rebgong) w imię »wolności i niepodległości tybetańskiej grupy etnicznej«". Do samospalenia jednak nie doszło dzięki „szwagierce, która wyperswadowała to" nagabywanemu. Wkrótce potem Xinhua publikuje następny artykuł, wedle którego podsądny, jeszcze przed ogłoszeniem wyroku, udzielił im - „po angielsku" - „wywiadu na wyłączność", wyrażając skruchę za swoje czyny, oraz podaje, że ten sam sąd skazał jeszcze sześćdziesięcioletniego Gjadhora na karę czterech lat więzienia za „rozpowszechnianie opinii związanych z »niepodległością Tybetu« podczas przekazywania gotówki i innych dóbr w celu pocieszenia rodzin samospaleńców w listopadzie 2012 roku".

 

10 lutego 2013

Mnisi klasztoru Drakdeb w Markhamie (chiń. Mangkang) protestują przeciwko prowadzonej w ich świątyni kampanii „edukacji patriotycznej", wołając o niepodległość i powrót Dalajlamy. Wszyscy zostają zatrzymani przez policję.

 

11 lutego 2013

Po raz piąty z rzędu Tybetańczycy na znak żałoby nie świętują Nowego Roku swego kalendarza. Chińska agencja Xinhua informuje jednak o radosnych obchodach, ilustrując artykuł anegdotą, której bohater, „strażnik przy wejściu na Barkhor" przed lhaskim sanktuarium Dżokhang, „z pomocą wykrywaczy i komputerów konfiskuje odwiedzającym niebezpieczne narzędzia takie jak zapalniczki".

Policja zatrzymuje i brutalnie bije sześciu Tybetańczyków w Dzogangu (chiń. Zuogang), gdzie dzień wcześniej Tybetańczycy wyszli na ulice, rozlepiali niepodległościowe plakaty, zrywali i deptali chińskie flagi oraz niszczyli kolektory słoneczne, które dostali od władz w prezencie świątecznym.

 

13 lutego 2013

W dniu setnej rocznicy proklamacji Wielkiego XIII Dalajlamy, którą wielu Tybetańczyków uważa za „deklarację niepodległości", w Katmandu, w Nepalu podpala się buddyjski mnich. Zostaje ugaszony przez policjantów i przewieziony do szpitala, w którym zmarł, zanim jednoznacznie ustalono jego tożsamość. Lekarze twierdzą, że mówił po tybetańsku; według nepalskiej policji nazywał się Dhondup Loce, ale świadkowie identyfikowali go jako Dałę oraz jako Lobsanga.

W Coe (chiń. Hezuo), w prowincji Gansu podpala się, i ginie na miejscu, dwudziestosześcioletni Drukpa Khar, ojciec trojga dzieci.

Tybetańskie źródła podają pierwsze informacje o śmierci Lobsanga Namgjala, duchownego, który 3 lutego dokonał samospalenia przed komisariatem w Dzoge (chiń. Ruoergai), w prowincji Sichuan.

 

17 lutego 2013

Na ulicy w Sangczu (chiń. Xiahe), w prowincji Gansu podpala się czterdziestodziewięcioletni Namlha Cering. Ginie na miejscu.

 

19 lutego 2013

W okręgu Dzoge (chiń. Ruoergai), w prowincji Sichuan podpalają się siedemnastoletni Rinczen oraz starszy o rok Sonam Dhargje. Giną na miejscu.

 

23 lutego 2013

Lolo, popularny pieśniarz z Juszu (chiń. Yushu), zostaje skazany na karę sześciu lat więzienia za nagranie płyty z patriotycznymi pieśniami. Ten sam sąd w Silingu skazuje też na pięć lat więzienia Lobsanga Dzinpę, mnicha klasztoru Zilkar w Tridu (chiń. Chengduo), uczestnika marszu protestacyjnego w lutym 2012 roku.

 

24 lutego 2013

Na terenie klasztoru w Palungu, w prefekturze Coszar (chiń. Haidong) podpala się dwudziestokilkuletni Phagmo Dhondup. Zostaje ugaszony przez mnichów i przewieziony do szpitala, w którym umiera po miesiącu.

 

25 lutego 2013

Przed klasztorem w Luczu (chiń. Luqu) na oczach tłumu podpala się i ginie młody mężczyzna, zidentyfikowany jako Cesung Kjab - siostrzeniec Pemy Dordże, który dokonał samospalenia w tym samym miejscu w grudniu zeszłego roku.

W Ngabie (chiń. Aba), w Sichuanie podpala się dziewiętnastoletni mnich imieniem Sangdak. Zostaje ugaszony i wywieziony przez policję.

 

27 lutego 2013

Ponad stu wybitnych chińskich intelektualistów publikuje list otwarty, wzywający Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych do ratyfikowania (podpisanego przez Chiny w 1998 roku) Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.

 

28 lutego 2013

Rządowa agencja Xinhua informuje o zatrzymaniu pięciu mężczyzn, głównie mnichów, którzy na polecenie emigracyjnego Tybetańskiego Kongresu Młodzieży oraz „dziennikarzy radia Głos Ameryki" mieli „popchnąć" do samospalenia trzy osoby w prefekturze Kanlho (chiń. Gannan) prowincji Gansu.

Sąd ludowy okręgu Luczu (chiń. Luqu) w prowincji Gansu skazuje trzech Tybetańczyków na kary od dziesięciu do piętnastu lat więzienia, uznając ich winnymi „umyślnego zabójstwa" w związku z jednym z listopadowych samospaleń.

 

1 marca 2013

Chińskie media oskarżają Dalajlamę o opublikowanie „podręcznika" dla potencjalnych „samospaleńców" i konkludują: „Rząd Chin wygra batalię z samospaleniami, jeśli nie będzie żywił złudzeń wobec kliki Dalaja i oczekiwał zrozumienia ze strony określonych sił na Zachodzie - musi tylko utrzymywać sytuację pod kontrolą własną pracą. Każde kolejne samospalenie będzie [ich] zbrodnią na narodzie tybetańskim. Jeśli naprawdę sądzą, że dobrze jest umierać, niech wreszcie zrobią to sami".

Sąd w Rebgongu (chiń. Tongren), w prowincji Qinghai skazuje na karę piętnastu miesięcy więzienia mnicha imieniem Jarphel za to, że niósł w kondukcie pogrzebowym zdjęcie swojego siostrzeńca, który w listopadzie dokonał samospalenia przed lokalnym klasztorem, a władze lokalne publikują kolejne rozporządzenie, zakazujące między innymi zbierania funduszy „na cele społeczne", propagowania ochrony środowiska i języka tybetańskiego oraz organizowania modłów i publicznego odprawiania rytuałów religijnych, jeśli mają one „podtekst" niepodległościowy, „zastraszania" urzędników państwowych, podżegania do samospaleń, utrudniania „akcji ratunkowych", fotografowania protestów i „zbiegowisk" oraz przekazywania „zewnętrznym siłom separatystycznym" zdjęć, informacji tudzież „tajemnic".

 

3-16 marca 2013

Doroczne posiedzenia Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej (OLPKK) oraz Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (OZPL), finalizujące pokoleniową zmianę warty we władzach państwowych. Zgodnie z numeracją w nowej partyjnej hierarchii, Xi Jinping (który ostrzega delegatów, że jeśli system się nie naprawi, „może zniknąć w ciągu dekady") zostaje prezydentem, Li Keqiang premierem, Zhang Dejiang przewodniczącym OZPL, a Yu Zhengsheng - OLPKK. Na lidera następnej „generacji" wyrasta protegowany schodzącego ze sceny Hu Jintao, wiceprezydent Li Yuanchao. Oficjalne nakłady na siły zbrojne rosną o ponad 10 procent - niemniej nadal przewyższają je (o niemal 30 miliardów yuanów) wydatki na bezpieczeństwo „wewnętrzne".

 

3 marca 2013

Pema Thinle, wicesekretarz partii w Tybetańskim Regionie Autonomicznym, mija się z prawdą - co najmniej o pięć dramatycznych protestów i sześć uczestniczących w nich osób - informując dziennikarzy, że pod jego jurysdykcją „nie podpalił się żaden lokalny mieszkaniec".

 

4 marca 2013

Tybetańska pisarka Oser zostaje jedną z dziesięciu „Dzielnych Kobiet", laureatek międzynarodowej nagrody amerykańskiego Departamentu Stanu.

 

5 marca 2013

Media informują, że dyrektor generalny China Unicom (drugiego co do wielkości operatora telefonii komórkowej w ChRL z siedzibą w Hongkongu), chiński aparatczyk i menadżer rodem z prowincji Hebei, jest delegatem Tybetańskiego Regionu Autonomicznego w Ogólnochińskim Zgromadzeniu Przedstawicieli Ludowych. Rzecznik koncernu nie umie wyjaśnić dziennikarzom związków swojego pryncypała z Tybetem.

 

7 marca 2013

Szef rządu prefektury Ngaba (chiń. Aba) w Sichuanie oskarża klasztor Kirti o „współpracę" z tybetańską diasporą w celu „organizowania samospaleń ludności lokalnej".

 

8 marca 2013

Policja zatrzymuje dwudziestodwuletniego Pemę, który został postrzelony podczas brutalnej pacyfikacji demonstracji 24 stycznia 2012 roku i od tego czasu ukrywał się w górach w Sertharze (chiń. Seda), w prowincji Sichuan.

Cunde i Gendun Cultrim, mnisi skazani na trzy lata więzienia za zorganizowanie i odprawienie modłów po samospaleniu młodego mężczyzny w okręgu Jadzi (chiń. Xunhua), w prowincji Qinghai w listopadzie 2012 roku.

 

9 marca 2013

Przewodniczący Xi Jinping spotyka się z tybetańską delegacją parlamentarną, od której otrzymuje „trzymetrowy odręczny list dziękczynny stu ośmiu wysokich mnichów buddyzmu tybetańskiego, wdzięcznych partii za jej politykę wobec religii". „Taszi delek, pozdrówcie wszystkich", odpowiada pierwszy sekretarz.

Funkcjonariusze służby bezpieczeństwa aresztują Lobsanga Cepaka, mnicha klasztoru Kirti (zatrzymanego też rok wcześniej w Pekinie).

 

10 marca 2013

W Serszulu (chiń. Shiqu), w prowincji Sichuan policja zatrzymuje trzech mnichów skandujących niepodległościowe hasła i dwóch świeckich, którzy stają w obronie duchownych.

 

11 marca 2013

Gjalcen Norbu, „chiński Panczenlama", zostaje mianowany członkiem Stałego Komitetu doradczej Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej.

Policja uprowadza Tricuna, mnicha, który napisał i własnym sumptem wydał książkę o samospaleniach, oraz rozpoczyna „reedukację" pozostałych duchownych klasztoru Tongkjab w okręgu Gade (chiń. Gande) prefektury Golog (chiń. Guoluo).

 

14 marca 2013

„Dyscyplina, prostota życia, jakie prowadził, oraz miłość dla wszelkiego stworzenia: przymioty te są dla mnie wielką inspiracją. Jestem wzruszony, że to jego imię wybrał Wasza Świątobliwość dla swego pontyfikatu" - Dalajlama gratuluje „historycznego wyboru" papieżowi Franciszkowi, wspominając przy tym „przyjazne rozmowy" z poprzednikami oraz „owocny dialog z chrześcijańskimi braćmi i siostrami".

 

13 marca 2013

W przeddzień zaprzysiężenia przewodniczącego Xi Jinpinga na stanowisku prezydenta ChRL, w Dzoge (chiń. Ruoergai), w prefekturze Ngaba (chiń. Aba) dokonuje samospalenia trzydziestokilkuletnia Kunczok Łangmo. Ginie na miejscu, osierocając ośmioletnią córkę. Policja zabiera zwłoki - i męża zmarłej, który nie chce podpisać oświadczenia, tłumaczącego krok żony konfliktami rodzinnymi.

 

16 marca 2013

W piątą rocznicę masakry dwudziestu ośmiu demonstrantów w Ngabie (chiń. Aba), w prowincji Sichuan, i w drugą rocznicę samospalenia Phuncoga, które rozpoczęło falę dramatycznych protestów już ponad stu Tybetańczyków w kraju i na wychodźstwie (a rok później zostało „uczczone" przez Lobsanga Cultrima), podpala się inny mnich klasztoru Kirti, dwudziestoletni Lobsang Thokme. Umiera po przeniesieniu do szpitala.

 

18 marca 2013

Sąd ludowy prefektury Coszar (chiń. Haidong) w prowincji Qinghai skazuje na kary od czterech do sześciu lat więzienia trzech Tybetańczyków, którzy „wykorzystywali przypadki samospaleń do rozsyłania wiadomości tekstowych i zdjęć związanych z działalnością separatystyczną, podżegając w ten sposób do podzielenia kraju".

 

24 marca 2013

W Dzamthangu (chiń. Rangtang), w prowincji Sichuan dokonuje samospalenia trzydziestoletnia Kelsang Kji (vel Kalkji). Ginie na miejscu, osierocając czworo dzieci.

 

25 marca 2013

W Coe (chiń. Hezuo), w prowincji Gansu podpala się czterdziestotrzyletni Lhamo Kjab.

 

26 marca 2013

Rządowa Telewizja Lhasa otwiera pierwszy kanał tybetańskojęzyczny w Tybetańskim Regionie Autonomicznym.

Na skrzyżowaniu przed klasztorem Mori w Luczu (chiń. Luqu), w prowincji Gansu podpala się dwudziestoośmioletni mnich Kunczok Tenzin. Ginie na miejscu.

 

29 marca 2013

Tragiczne osuwisko w kopalni w lhaskim okręgu Maldrogongkar (chiń. Mozhugongka) zabija osiemdziesięciu trzech robotników.

„Mówiłem to wielokrotnie, ale powtórzę i teraz. Wśród Tybetańczyków z diaspory, a także i tych, co przybyli do Indii przed kilkoma miesiącami, są tacy, którzy wyjeżdżają do Stanów Zjednoczonych i Europy. Nie robią tego z zatroskania o religię, tylko dla dolarów. A zatem Tybetańczycy potrzebują pieniędzy i finansowania. Zamiast więc żyć w biedzie i niepodległości (której nie możemy uzyskać), mieszkając w Chińskiej Republice Ludowej, mogliby liczyć na dobry rozwój gospodarczy, zachowując przy tym i propagując własny język, religię oraz kulturę", Jego Świątobliwość Dalajlama zwraca się do rodaków na zakończenie wykładów w indyjskiej Salugarze, przypominając też, że idea „Drogi Środka" (rezygnacji z walki o niepodległość na rzecz faktycznej autonomii w granicach Chin) zjednała Tybetańczykom poparcie wielu Chińczyków, pomogła w ich powrocie do buddyjskich korzeni oraz została jednoznacznie poparta przez demokratyczny świat.

 

początek kwietnia 2013

W Malho (chiń. Huangnan), w prowincji Qinghai czterej Tybetańczycy zostają skazani na kary od od trzech do sześciu lat więzienia za „działalność separatystyczną" i wysyłanie za granicę zdjęć samospaleń.

 

2 kwietnia 2013

W Dziekundo (chiń. Jiegu), w prefekturze Juszu (chiń. Yushu) prowincji Qinghai podpala się kobieta, której dom został przeznaczony do rozbiórki. Zostaje ugaszona. Policja bije i zatrzymuje wiele osób protestujących przeciwko wyburzeniu ponad tysiąca domów odbudowanych po tragicznym trzęsieniu ziemi w 2010 roku i „kolidujących" z rządowymi planami zagospodarowania terenu.

 

8 kwietnia 2013

W Serszulu (chiń. Shiqu), w prowincji Sichuan zostaje zatrzymany dwudziestoletni mnich imieniem Thapge, który woła na ulicy o powrót Dalajlamy.

 

9 kwietnia 2013

Policja rozbija kolejny protest przeciwko rozbieraniu domów „nielegalnie" odbudowanych po trzęsieniu ziemi w Dziekundo (chiń. Jiegu), w prowincji Qinghai. Obrażenia odnosi sześciu Tybetańczyków i czterech funkcjonariuszy, zatrzymanych zostaje dwadzieścia jeden osób.

 

10 kwietnia 2013

Lokalne, rządowe media podają, że sąd ludowy w Czabczy (chiń. Gonghe), w prowincji Qinghai skazał na kary od trzech lat i trzech miesięcy do czterech lat pozbawienia wolności ośmiu uczestników „nielegalnego" uczniowskiego protestu z 26 listopada 2012 (tybetańskie źródła informowały o nieco wyższych, pięcioletnich wyrokach tych samych uczniów w grudniu zeszłego roku).

 

16 kwietnia 2013

Dwudziestoletnia Czukco podpala się przed klasztorem w Dzamthangu (chiń. Rangtang), w Sichuanie. Ginie na miejscu, osierocając trzyletnie dziecko. Mimo gróźb władz pogrzeb zmienia się w wielotysięczną manifestację solidarności.

 

18 kwietnia 2013

Prachanda, przywódca maoistowskiej Komunistycznej Partii Nepalu i najbardziej wpływowy polityk w tym kraju, składa wizytę w Chinach i, jak podaje niezależna agencja informacyjna, obiecuje przewodniczącemu Xi Jinpingowi „ukrócenie wszelkich antychińskich protestów nawet za cenę represjonowania tybetańskich uchodźców".

 

20 kwietnia 2013

Policja zawraca tybetańskich mnichów, spieszących z pomocą dla ofiar trzęsienia ziemi, które 20 kwietnia spustoszyło okręg Lushan przy granicy Płaskowyżu Tybetańskiego w prowincji Sichuan.

 

23 kwietnia 2013

Krwawe starcia - spowodowane zastrzeleniem ujgurskiego nastolatka podczas rewizji - w kaszgarskim miasteczku Siribuja. Według oficjalnych danych ginie piętnastu funkcjonariuszy policji i sześciu „terrorystów".

 

24 kwietnia 2013

Przed klasztorem Kirti Takcang Lhamo w Dzoge (chiń. Ruoergai), w prowincji Sichuan podpalają się i giną na miejscu dwaj mnisi: dwudziestoletni Lobsang Dała i starszy o trzy lata Kunczok Oser.

 

28 kwietnia 2013

Na komisariacie w Dzogangu (chiń. Zuogang), w prefekturze Czamdo (chiń. Changdu) umiera katowany od tygodnia mnich imieniem Kaldo, którego tydzień wcześniej zatrzymano za posiadanie nagrań wykładów Dalajlamy.

 

1 maja 2013

Tybetańskie źródła informują, że pod koniec 2012 roku władze zwolniły warunkowo, na kilka miesięcy przed terminem, schorowanego Lobsanga Tenzina, więźnia politycznego, który spędził w chińskich zakładach karnych ćwierć wieku.

 

2 maja 2013

Zwolnienie schorowanego na skutek bicia i tortur pięćdziesięciodwuletniego Lodo Gjaco, byłego tancerza aresztowanego w styczniu 1993 roku za zabójstwo i skazanego na piętnaście lat pozbawienia wolności; w Drapczi karę tę podniesiono o sześć lat za „przestępstwo" polityczne, polegające na rozrzuceniu ulotek i skandowaniu niepodległościowych haseł.

 

6 maja 2013

Pekiński Uniwersytet Tsinghua publikuje wyniki badań, z których wynika, że w pierwszej pracy dzieci aparatczyków zarabiają średnio o 15 procent więcej od swoich rówieśników.

 

8 maja 2013

Podczas konferencji w Waszyngtonie sikjong, „polityczny przywódca" diaspory, Lobsang Senge ku konsternacji wielu rodaków oświadcza, że jego administracja nie zabiega o demokrację w Tybecie, nie kwestionuje rządów Komunistycznej Partii Chin oraz pozostawia uznaniu Pekinu kwestię „militaryzacji" regionu, którego „faktyczna autonomia" może być, jak Hongkongu, tylko „czasowa".

 

11 maja 2013

Więzienie w stołecznym Tolungu opuszcza okaleczony na skutek tortur czterdziestoletni Namgjal Cultrim, mnich z Sogu (chiń. Suo), aresztowany osiem miesięcy wcześniej za posiadanie nagrań buddyjskich wykładów Dalajlamy.

 

12 maja 2013

Policja bije i zatrzymuje piętnastu Tybetańczyków protestujących przeciwko konfiskacie parceli - kupionej zdaniem władz nielegalnie - w Luczu (chiń. Luqu), w prowincji Gansu.

 

14 maja 2013

Garce Dzigme, mnich i popularny pisarz zatrzymany w styczniu za opublikowanie książki „Męstwo wojownika", w której pisał o samospaleniach, prawach mniejszości i Dalajlamie, zostaje skazany na pięć lat więzienia w Cekhogu (chiń. Zeku), w prowincji Qinghai.

 

15 maja 2013

ChRL uzyskuje status obserwatora w Radzie Arktycznej.

 

20 maja 2013

Pięćdziesięciosiedmioletni Dortruk zostaje skazany na 10 lat więzienia za szarpanie się z policją o zwłoki mężczyzny, który w grudniu 2012 roku dokonał samospalenia w Gologu (chiń. Guoluo), w prowincji Qinghai.

 

23 maja 2013

Centralna Administracja Tybetańska w Dharamsali informuje, że na podstawie przekazanych przez nią informacji indyjska policja zatrzymała „trzydziestotrzyletniego Penpę Ceringa z Nagczu (chiń. Naqu)", chińskiego szpiega, któremu wydano rozkaz „otrucia dwóch młodych Tybetańczyków w celu wywołania chaosu i paniki" w społeczności emigracyjnej.

 

24 maja 2013

Tysiące Tybetańczyków protestują przeciwko uruchomieniu kopalni na zboczu świętej góry w okręgu Driru (chiń. Biru) prefektury Nagczu (chiń. Naqu). Władze najpierw wysyłają przeciwko nim policję, ale następnego dnia ustępują, ogłaszając zawieszenie projektu.

 

27 maja 2013

W okręgu Czumarleb (chiń. Qumalai), w prowincji Qinghai podpala się trzydziestojednoletni Tenzin Szerab. Ginie na miejscu. Zwłoki zabiera policja, ale następnego dnia - ewenement - wydaje je krewnym.

 

30 maja 2013

Policja w Budapeszcie zatrzymuje, przesłuchuje 12 godzin, a następnie wydala z kraju Umita Hamita Agahi, wiceprzewodniczącego Światowego Kongresu Ujgurów (WUC) i obywatela Niemiec. Funkcjonariusze zamykają też budynek, w którym miało odbyć się spotkanie działaczy tej organizacji (między innymi z węgierskimi parlamentarzystami), uzasadniając to „zagrożeniem atakiem bombowym".

 

31 maja 2013

Otwarcie „pierwszego nowoczesnego wesołego miasteczka" w Lhasie.

Chiny zaczynają wydawać partyjny „China Daily" (w formacie tygodnika) w Nepalu.

 

4 czerwca 2013

W rocznicę masakry na Tiananmen oficjalną wizytę w Pekinie składa delegacja Sejmu z marszałek Ewą Kopacz na czele, mimo że - jak informują media - ambasada RP próbowała przekonać deputowanych, że data spotkania jest „niezręczna".

Austriackie media informują, że ambasada ChRL sygnalizuje trudności z przedłużeniem umowy na wypożyczenie pary pand do wiedeńskiego ogrodu zoologicznego w związku z zeszłorocznym spotkaniem tamtejszych przywódców z Dalajlamą.

 

5 czerwca 2013

Xinhua odnotowuje wizytę polskich deputowanych w Chinach: są dwa zdjęcia i osiem zdań o „gładkim rozwoju wzajemnych więzi" w sześciu dekadach, „wielkiej wadze" i „strategicznym partnerstwie" od dwóch lat, a poniżej „materiały powiązane" rządowej agencji informacyjnej ChRL, obrazujące i ową „strategię", i „partnerstwo": trzy artykuły o zeszłorocznym tygodniu „chińskiej kultury tybetańskiej", o plakietce upamiętniającej „historyczne spotkanie ambasadorów" oraz o wizycie „ponad 30 chińskich przedsiębiorców" w Warszawie.

 

7 czerwca 2013

„Mówiono nam, że podczas takich incydentów bezmyślni ludzie pod byle pretekstem sięgają po karabiny i noże, nie bacząc na tybetańskie więzi lojalności i braterstwa - mówi Dalajlama na wieść o krwawych starciach w Rebgongu (chiń. Tongren), w prowincji Qinghai, gdzie 30 maja zastrzelono dwie osoby podczas starcia o tereny, na których występuje jarca gumbu (łac. Cordyceps sinensis), osiągający astronomiczne ceny grzyb gąsienicowy, jedno z głównych źródeł gotówki dla mieszkańców regionów pasterskich i wiejskich. - Powodowany niepokojem i troską wzywam was wszystkich, mnichów i świeckich, do natychmiastowego poniechania działań, przynoszących hańbę narodowi tybetańskiemu".

 

11 czerwca 2013

W Dału (chiń. Daofu), w Sichuanie podpala się trzydziestojednoletnia mniszka Łangczen Dolma. Zostaje ugaszona i przewieziona do szpitala, gdzie umiera po trzech dniach. Policja brutalnie bije i zatrzymuje mężczyznę, który ją ratował, wznosząc antychińskie okrzyki.

 

15 czerwca 2013

W klasztorze Njaco w Dału (chiń. Daofu), w Sichuanie, w którym trwają ważne uroczystości buddyjskie, zakłócone cztery dni wcześniej samospaleniem mniszki, kilkanaście tysięcy wiernych oddaje cześć „intronizowanemu" portretowi Dalajlamy. Jednocześnie niezależne źródła informują, że w kilku miejscowościach tradycyjnego Amdo władze ogłaszają „eksperymentalny program pilotażowy" zniesienia restrykcji tyczących „duchowego" statusu Dalajlamy (na przykład posiadania jego zdjęć), ograniczając krytykę - jak w latach osiemdziesiątych - do kwestii „politycznych" (czyli „działalności separatystycznej").

 

połowa czerwca 2013

Zwolnienie - „na polecenie z góry" rok przed terminem - sześciu mniszek zatrzymanych dwa lata wcześniej w symbolicznych protestach w Kardze (chiń. Ganzi), w Sichuanie.

 

19 czerwca 2013

Pekin upoważnia sądy ludowe do orzekania kar śmierci wobec winnych „najpoważniejszych" przypadków zanieczyszczania środowiska naturalnego.

 

20 czerwca 2013

Tybetańska pisarka i dziennikarka społeczna Oser oraz jej mąż, chiński intelektualista Wang Lixiong zostają osadzeni w areszcie domowym w Pekinie, żeby uniemożliwić im kontakt z zagranicznymi dyplomatami i dziennikarzami, dla których władze organizują potiomkinowską wycieczkę do Tybetu.

Policja zwalnia Jontena Sangpo, którego postrzelono i zatrzymano 9 lutego 2012 roku podczas obławy na uczestników krwawo stłumionego antychińskiego protestu w Draggo (chiń. Luhuo), w prowincji Sichuan. Mężczyzna stracił wtedy dwóch krewnych, jego rannej matce trzeba było amputować rękę, a nieletnie córki trafiły do aresztu; po postrzale w szyję i roku brutalnych przesłuchań utyka i ma trudności z mówieniem - sąsiedzi witają go jak bohatera.

Policja w Dingri zatrzymuje - i po dziesięciu dniach przesłuchań deportuje z Chin - Tybetańczyka z indyjskim paszportem, w którego bagażu znaleziono zdjęcia Dalajlamy. Funkcjonariusze mówią mu, że spekulacje o „eksperymentalnym złagodzeniu restrykcji" dotyczą tylko „fotografii sprzed 1959 roku".

 

26 czerwca 2013

„Sytuacja pogarsza się z dnia na dzień - mówi „Dziennikowi Ludowemu" komendant główny policji Li Zhao z okazji Międzynarodowego Dnia Zapobiegania Narkomanii i spalenia w Lhasie „tony skonfiskowanych środków odurzających", informując, że w pierwszej połowie roku liczba uzależnionych w Tybetańskim Regionie Autonomicznym wzrosła o 91,3 procent, a spraw związanych z narkotykami - dwukrotnie.

 

26 czerwca 2013

Kolejna rzeź w Turkiestanie Wschodnim - co najmniej 46 zabitych w starciach demonstrantów z policją w Turfanie. Dwa dni później funkcjonariusze strzelają do Ujgurów protestujących przeciwko zatrzymaniu imama na przedmieściach Hotenu; ginie 15 osób. Władze odpowiadają na niepokoje zastraszającymi ćwiczeniami wojskowymi z udziałem czołgów w stolicy prowincji, Urumczi.

 

1 lipca 2013

Policja zatrzymuje dwudziestoletniego mnicha Lobsanga Genduna, który w Pasze (chiń. Basu), w Czamdo (chiń. Changdu) zakłóca uroczyste obchody partyjnej rocznicy, wołając o długie życie Dalajlamy i niepodległość Tybetu. Po przeprowadzeniu rewizji w klasztorze Drongsar funkcjonariusze zabierają także Tenzina Ceringa, którego oskarżają o „współudział" i który trzy dni później, skatowany do nieprzytomności podczas przesłuchania, trafia do lokalnego szpitala.

W odpowiedzi na postępujący rozkład więzi społecznych i starzenie się społeczeństwa (14 procent - a wedle prognoz do połowy stulecia ponad dwa razy więcej - po sześćdziesiątce) Chiny nowelizują ustawę o ochronie praw osób starszych, zobowiązując rodziny do odwiedzania sędziwych krewnych i opieki nad nimi.

 

6 lipca 2013

Policja wzywa do rozejścia się setki Tybetańczyków świętujących w Dału (chiń. Daofu), w Sichuanie urodziny Dalajlamy. Kiedy do blokady podjeżdża samochód, funkcjonariusze wybijają w nim szyby, a gdy zaatakowani protestują - otwierają ogień. Rany postrzałowe odnosi co najmniej dziesięć osób. Dwie z nich, mnisi Taszi Sonam i Ugjen Taszi, są w stanie krytycznym. Jest także wielu pobitych i zatrzymanych, którzy zostają zwolnieni następnego dnia na skutek masowych protestów społeczności tybetańskiej.

 

7 lipca 2013

Atak terrorystyczny w buddyjskim sanktuarium w Bodh Gai, w Indiach - dziewięć eksplozji, między innymi w klasztorze Karmapy, i dwóch rannych, w tym jeden Tybetańczyk.

 

9 lipca 2013

Yu Zhengsheng, jeden z siedmiu członków Stałego Komitetu Biura Politycznego partii i przewodniczący Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej - czyli najwyższego organu „frontu jedności", który teoretycznie odpowiada za „dialog" z tybetańską diasporą - składa wizytę w prefekturze Kanlho (chiń. Gannan) prowincji Gansu i wzywa do budowania „trwałego dostatku oraz stabilizacji na ziemiach tybetańskich przy pomocy szybszego podnoszenia stopy życiowej ludności i walki z kliką Dalaja".

 

12 lipca 2013

Cultrim Kelsang, mnich klasztoru Zilkar w Tridu (chiń. Chengduo), w prowincji Qinghai zostaje skazany na dziesięć lat więzienia za „umyślne zabójstwo" - prawdopodobnie w związku z dramatycznym protestem dwóch młodych mężczyzn, którzy 20 czerwca 2012 roku podpalili się na ulicy w Zato (chiń. Zaduo).

 

14 lipca 2013

Policja zatrzymuje w Lhasie i przewozi do aresztu w Chengdu w Sichuanie trzydziestoośmioletniego Kelsanga Jarphela, popularnego pieśniarza z Maczu (chiń. Maqu) w prowincji Gansu, który naraził się władzom koncertami, promującymi posługiwanie się językiem tybetańskim.

 

15 lipca 2013

Władze lokalne w tybetańskich regionach prowincji Qinghai wprowadzają zakaz wystawiania zdjęć Dalajlamy i Karmapy. Policjanci rewidują prywatne samochody, konfiskując także wizerunki bóstw opiekuńczych. Protestujący są bici i zatrzymywani.

 

17 lipca 2013

Agencja Xinhua informuje, że „rząd Chin ślubuje wzmóc rozprawę z nielegalnymi publikacjami i reakcyjnymi materiałami promocyjnymi" w Tybecie, i podaje, że od 2011 roku w Tybetańskim Regionie Autonomicznym „skonfiskowano ponad 1,32 miliona" (milion trzysta dwadzieścia tysięcy) „zakazanych" wydawnictw.

 

18 lipca 2013

Media informują, że rząd Indii podjął decyzję o wzmocnieniu o 40 tysięcy żołnierzy górskich oddziałów szturmowych, strzegących granicy z Chinami, których wojska regularnie dopuszczają się prowokacji (ponad 600 incydentów w ciągu ostatnich trzech lat) w regionach uważanych przez Pekin za sporne.

 

19 lipca 2013

Władze w Lhasie ogłaszają, że w pierwszej połowie roku liczba turystów w Tybetańskim Regionie Autonomicznym wzrosła o ponad 21 procent - do 3,43 miliona; 3,4 miliona to „podróżni krajowi", a 30 tysięcy - zagraniczni.

 

20 lipca 2013

Osiemnastoletni mnich Kunczok Sonam podpala się po porannych modłach w klasztorze w Dzoge (chiń. Ruoergai), w prefekturze Ngaba (chiń. Aba) prowincji Sichuan. Ginie na miejscu, wołając o wolność Tybetu. Przed świątynią zbiera się tłum Tybetańczyków, którzy nie dopuszczają do zabrania zwłok przez policję. Funkcjonariusze zabierają kilkanaście osób, krewnych i współbraci zabitego, część zwalniają po pierwszych przesłuchaniach.

Policyjna obława - z rewizjami w domach i pensjonatach, zatrzymywaniem i przeszukiwaniem samochodów - po rozrzuceniu garści niepodległościowych ulotek na przełęczy w okolicach Kardze (chiń. Ganzi), w Sichuanie.

Funkcjonariusze policji z Lithangu (chiń. Litang) w Sichuanie zatrzymują w Pekinie i wywożą do lokalnego aresztu czterech Tybetańczyków od kilku dni składających w różnych urzędach centralnych petycje o uwolnienie Tulku Tenzina Delka, popularnego nauczyciela buddyjskiego ordynarnie wrobionego w sprawę „podkładania bomb" i skazanego w 2003 roku na karę śmierci, którą po dwóch latach zawieszenia zamieniono na dożywocie.

 

26 lipca 2013

Formalna inauguracja nowego, „położonego najwyżej na świecie" okręgu administracyjnego w Tybetańskim Regionie Autonomicznym - Conji (chiń. Shuanghu), w prefekturze Nagczu (chiń. Naqu).

 

28 lipca 2013

Policja zatrzymuje trzech wieśniaków z okręgu Pasze (chiń. Basu) prefektury Czamdo (chiń. Changdu), którzy odmawiają wywieszania na swoich domach chińskich flag.

 

29 lipca 2013

„W pierwszym półroczu gospodarka Tybetańskiego Regionu Autonomicznego wzrosła o 12 procent, o 4,4 proc. więcej od średniej krajowej", podaje lokalny Urząd Statystyczny.

 

30 lipca 2013

Władze wydalają wszystkich mnichów z klasztoru Rongpo w Nagczu (chiń. Naqu) i każą zamknąć trzystuletnią świątynię.

 

31 lipca 2013

Policja zatrzymuje kolejnego mnicha, Jontena Gjaco, w związku z samospaleniem Kunczoka Sonama w Dzoge (chiń. Ruoergai), w Sichuanie.

 

1 sierpnia 2013

Sąd w Kardze (chiń. Ganzi), w Sichuanie skazuje na kary od dwóch lat do pięciu i pół roku pozbawienia wolności pięciu tybetańskich intelektualistów, w tym zatrzymanego w lutym 2012 popularnego pisarza Gangkje Drubpę Kjaba.

 

3 sierpnia 2013

„W ojczyźnie rodacy zmagają się z wieloma problemami, a odpowiedzialność za ich usunięcie spoczywa na nas, żyjących za granicą. Wielka, indywidualna odpowiedzialność każdego z was, rozproszonych w wolnym świecie. Wszyscy musicie to zrozumieć na własny użytek, i to zanim o tym od kogoś usłyszycie" - Gjalłang Karmapa spotyka się w Dharamsali z grupą młodych Tybetańczyków, urodzonych w Ameryce i Europie.

 

5 sierpnia 2013

„Tak zwana szeroka autonomia większego Tybetu Dalajlamy jest sprzeczna z prawem, konstytucją Chin i podstawowymi interesami buddyzmu tybetańskiego", powtarza Yu Zhengsheng, przewodniczący Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej, podczas „sześciodniowej inspekcji" w Tybetańskim Regionie Autonomicznym, wzywając do „przejrzenia separatystycznej natury kliki Dalaja oraz trwania na straży jedności państwa i nacji, harmonii i stabilizacji".

 

6 sierpnia 2013

W Boudha, w Katmandu podpala się i ginie na miejscu trzydziestodziewięcioletni Karma Njedon Gjaco, uchodźca z lhaskiego okręgu Damszung (chiń. Dangxiong).

 

8 sierpnia 2013

Na komisariacie w Kakhogu (chiń. Hongyuan), w Sichuanie zostaje pobity na śmierć dwudziestodziewięcioletni Guldrak. Policja próbuje tuszować sprawę, ale po kilkugodzinnym masowym proteście władze zgadzają się wypłacić odszkodowanie rodzinie zabitego.

 

13 sierpnia 2013

W obawie przed zanieczyszczeniem źródeł wody Tybetańczycy blokują prace wydobywcze na zboczach trzech gór w okręgu Zato (chiń. Zaduo), w prowincji Qinghai. Władze ściągają setki policjantów, mieszkańcy zapowiadają kontynuowanie protestu „do ostatniego człowieka".

 

15 sierpnia 2013

Sąd ludowy w Ngabie skazuje na karę śmierci trzydziestodwuletniego Dolmę Kjaba - „pasterza", uznanego winnym zabójstwa żony, dwudziestodziewięcioletniej Kunczok Łangmo. Kobieta zmarła 13 marca, według tybetańskiej diaspory - na skutek samospalenia. Zdaniem sądu Dolma Kjab udusił żonę, która miała „udawać", że wiesza się z rozpaczy, ponieważ odkryła, że mąż złamał daną jej obietnicę i znów pije. Następnego ranka wyniósł i podpalił zwłoki, „pozorując samospalenie". Mężczyzna miał przyznać się do „nieumyślnego zabójstwa" i zapowiedzieć wniesienie apelacji, by jego „siedmioletnia córka nie została sierotą".

 

16 sierpnia 2013

Po trzech dniach kilkuset funkcjonariuszy policji atakuje tłum Tybetańczyków, brutalnie pacyfikując protest przeciwko kopalniom w Zato (chiń. Zaduo). Kilkadziesiąt osób zostaje poturbowanych, co najmniej osiem trafia do aresztu.

 

22 sierpnia 2013

„Konstytucjonalizm jest z natury kapitalistycznym orężem w informacyjnej i psychologicznej wojnie sił amerykańskiego monopolu z chińskim socjalizmem", uprzedzając krytykę frakcji konserwatystów, partyjne media sięgają po lewacką retorykę w dniu rozpoczęcia procesu Bo Xilaia, byłego sekretarza partii w Chongqingu, populisty i jednego z najbardziej wpływowych „czerwonych książąt".

 

24 sierpnia 2013

Policja bije i zatrzymuje wielu Tybetańczyków, zakłócających wizytę partyjnej delegacji i propagandowy spektakl, mający świadczyć o spokoju w zamkniętym przed miesiącem na rozkaz władz klasztorze Rongpo w Nagczu (chiń. Naqu).

 

26 sierpnia 2013

Władze w Zato (chiń. Zaduo) rozpoczynają trzymiesięczny program „edukacji politycznej" dla przywódców społeczności lokalnej, by wyperswadować jej powrót do - spacyfikowanych przez policję - protestów przeciwko uruchomieniu kopalni na terenie rezerwatu przyrody.

Systematycznie zacieśniając kontrolę nad przepływem informacji, Pekin zapowiada obowiązkowe kursy marksizmu dla wszystkich - ponad trzystu tysięcy - dziennikarzy i redaktorów w Chinach.

 

27 sierpnia 2013

Pekin informuje, że „Chiny mają 1,6 adwokata na dziesięć tysięcy mieszkańców", najmniej w Tybecie (czytaj: TRA) oraz, także w dużym stopniu tybetańskich, prowincjach Qinghai i Gansu.

 

28 sierpnia 2013

Krewnym udaje się dowiedzieć, że czterdziestoletni pieśniarz Szało Taszi został skazany w Malho (chiń. Huangnan), w Qinghai na pięć lat więzienia za „rozsyłania zdjęć i kopii listu pożegnalnego" po jednym z zeszłorocznych samospaleń oraz „udział w demonstracji politycznej i propagowanie nacjonalistycznych treści".

 

2 września 2013

W Silingu (chiń. Xining), stolicy prowincji Qinghai, protestują przeciwko dyskryminacji tybetańskie uczennice, którym odmówiono paszportów, mimo że zdały egzaminy, kwalifikujące do szkół w Japonii i Stanach Zjednoczonych.

 

3 września 2013

Policja katuje do nieprzytomności sześćdziesięciosiedmioletniego Dajanga, który zakłóca przygotowania do kampanii „edukacji patriotycznej" w Driru (chiń. Biru), wołając o niepodległość Tybetu, „powrót Chińczyków do domu" i długie życie Dalajlamy. Kilka tygodni później mężczyzna zostaje za to skazany na karę dwóch i pół roku pozbawienia wolności.

 

5 września 2013

Pekin zapowiada kampanię „językowej jedności", wymierzoną w „400 milionów obywateli - 30 procent populacji - nieznających mandaryńskiego". Według rzeczniczki ministerstwa edukacji będzie ona prowadzona „głównie w rejonach wiejskich i zamieszkiwanych przez mniejszości etniczne".

 

9-11 września 2013

Sąd ludowy w Serszulu (chiń. Shiqu), w Sichuanie skazuje na kary od roku do czterech lat więzienia trzech mnichów, więzionych od dziesięciu miesięcy w związku z symbolicznymi protestami w klasztorze Łonpo.

 

9-18 września 2013

S. Lambrinidis, Specjalny Przedstawiciel Unii Europejskiej ds. Praw Człowieka składa pierwszą oficjalną wizytę w Chinach i Tybecie, a po powrocie wyraża zaniepokojenie „ograniczaniem swobody wyrazu" oraz pozbawianiem wolności za „pokojowe głoszenie poglądów".

 

10 września 2013

Aresztowanie czterdziestojednoletniego Rinczena Dhargje, oskarżanego o przeniesienie do klasztoru zwłok Cełanga Norbu, mnicha, który 15 sierpnia 2011 roku dokonał samospalenia w Dału (chiń. Daofu), w prowincji Sichuan.

 

 

11 września 2013

Dalajlama spotyka się w Wilnie z Dalią Grybauskaitė, prezydent Litwy, która sprawuje prezydencję Unii Europejskiej.

Como Kji z Codziangu (chiń. Haibei) w prowincji Qinghai zdobywa pierwszy tybetański złoty medal (w biegu na 10000 metrów) na (dwunastych) igrzyskach sportowych ChRL.

 

13 września 2013

W ramach nowej wojny z „wpływowymi głosami" internetowego społeczeństwa obywatelskiego - domagającymi się przede wszystkim poszanowania praw zapisanych w (wyrastającej na nowego wroga partii) konstytucji i transparentnej władzy - policja zatrzymuje w Pekinie inwestora, miliardera, bon vivanta i popularnego blogera Wang Gongquana pod zarzutem „gromadzenia tłumu w celu zakłócenia porządku publicznego".

Setki ziomków z Ngaby (chiń. Aba) witają owacją mnicha imieniem Lodo Gjaco, który wraca do domu po dwóch latach więzienia, do którego trafił za narysowanie tybetańskiej flagi.

 

16 września 2013

Otwarcie „najwyżej położonego" (4411 m n.p.m.) - i szóstego na ziemiach tybetańskich - lotniska cywilnego w Dabpie (chiń. Daocheng), w prefekturze Kardze (chiń. Ganzi) prowincji Sichuan.

 

27 września 2013

Mieszkańcy okręgu Driru (chiń. Biru) gremialnie stawiają opór tysiącom chińskich urzędników, których zwieziono do okolicznych miasteczek i wiosek z poleceniem zawieszenia chińskiej flagi państwowej na każdym klasztorze i budynku mieszkalnym. Dochodzi do starć, kilkudziesięciu zatrzymanych zostaje zwolnionych po masowej demonstracji przed siedzibą władz okręgu. Kontrolę nad całym regionem przejmuje policja. Przez kilka dni Tybetańczycy nie opuszczają domów i nie posyłają dzieci do szkół.

 

28 września 2013

W miasteczku Gomang w Ngabie (chiń. Aba) dokonuje samospalenia czterdziestojednoletni mężczyzna imieniem Sziczung, rozwścieczony, zdaniem świadków, wszechobecnością policji podczas dorocznego święta buddyjskiego. Ginie na miejscu, zostawiając żonę i dwoje dzieci.

 

4 października 2013

Oenzetowski Komitet Praw Dziecka przyjmuje okresowy raport Chińskiej Republiki Ludowej, wyrażając zaniepokojenie „samospaleniami tybetańskich dzieci" - którym państwo chińskie nie umie ani zapobiec, ani zaradzić - oraz nękaniem i zastraszaniem rodzin ofiar (tudzież tradycyjnie domagając się dopuszczenia niezależnych obserwatorów do uprowadzonego przez Pekin w 1995 i dawno dorosłego Panczenlamy).

 

6 października 2013

Policja otwiera ogień do tłumu demonstrantów, domagających się uwolnienia mężczyzny, którego zatrzymano za kierowanie protestem przeciwko zmuszaniu Tybetańczyków do zawieszania chińskich flag w okręgu Driru (chiń. Biru). Obrażenia odnosi kilkadziesiąt osób, co najmniej dwie są ciężko ranne.

 

8 października 2013

Tybetańskie źródła informują o zastrzeleniu czterech demonstrantów podczas pacyfikacji kolejnych protestów w Driru (chiń. Biru).

 

9 października 2013

Sąd Krajowy w Madrycie formalnie wszczyna śledztwo w sprawie ludobójstwa w Tybecie - na podstawie przepisów o „jurysdykcji powszechnej", umożliwiających ściganie w Hiszpanii sprawców najcięższych zbrodni popełnionych gdziekolwiek - przeciwko Hu Jintao, byłemu sekretarzowi w Lhasie, przewodniczącemu Komunistycznej Partii Chin i prezydentowi Chińskiej Republiki Ludowej, co teoretycznie może oznaczać wystawienie międzynarodowego nakazu aresztowania czy zamrożenie zagranicznych kont bankowych.

 

10 października 2013

Tybetańskie źródła informują o skazaniu na karę dziesięciu lat więzienia Łaszula Dotruka, zatrzymanego w grudniu zeszłego roku za rzekomy „współudział" w samospaleniu w Pemie (chiń. Banma), w prowincji Qinghai.

 

11 października 2013

We wstrząsanym protestami Driru (chiń. Biru) policja zatrzymuje popularnego pisarza Cultrima Gjalcena i, następnego dnia, jego kolegę Julgjala, którym zarzuca „zakłócanie spokoju społecznego", oraz Kelsang, matkę trojga dzieci, rozpowszechniającą w sieci „antychińskie treści" i posiadającą w telefonie „zakazane zdjęcia Dalajlamy".

 

12 października 2013

Kilkuset duchownych i świeckich protestuje w Kardze (chiń. Ganzi) przeciwko zatrzymaniu Kelsanga Czodara, mnicha podejrzewanego o przekazywanie informacji o protestach w rodzinnym Driru (chiń. Biru).

 

13 października 2013

W Darcedo (chiń. Kangding), w Sichuanie zrozpaczeni mieszkańcy wysypują przed siedzibą władz lokalnych śnięte ryby z rzeki zatrutej przez ścieki z kopalni. W odpowiedzi urzędnicy ściągają dodatkowe oddziały policji, odcinają linie telefoniczne i internet.

 

15 października 2013

Policja w Driru (chiń. Biru) zatrzymuje mniszkę imieniem Dziampa i nastolatka Dałę Lhundruba pod zarzutem „ujawnienia tajemnicy państwowej przy pomocy telefonu komórkowego", czyli prawdopodobnie przekazywania informacji o brutalnie pacyfikowanych protestach w tym okręgu.

 

16 października 2013

Minister bezpieczeństwa publicznego Guo Shengkun składa wizytę w lhaskim Dżokhangu i klasztorze Drepung, gdzie, jak podaje agencja Xinhua, „wzywa policję do strzeżenia ustawowych praw mnichów i mniszek buddyjskich, wyznawców religii oraz turystów z Chin i ze świata".

 

17 października 2013

Policja w Lhasie zatrzymuje dwóch mnichów z Driru (chiń. Biru) - stołeczna służba bezpieczeństwa nadaje mieszkańcom tego wstrząsanego protestami okręgu kryptonim „turyści" i poddaje ich całodobowej obserwacji - podejrzewanych o „ujawnienie tajemnicy państwowej".

 

20 października 2013

Grożąc demonstrantom więzieniem, policja zmusza do przerwania protestu grupę kilkunastu tybetańskich seniorów, koczujących od miesiąca na placu budowy w Ngabie (chiń. Aba), w Sichuanie i domagających się w ten sposób - ponieważ władze zignorowały wcześniej pięćdziesiąt napisanych przez nich petycji - spełnienia dawnych obietnic oraz wypłacenia odszkodowań za ziemię, którą odebrano im w 1986 roku.

 

21 października 2013

Przedterminowe zwolnienie Czodraka Gjaco, mnicha z Luczu (chiń. Luqu) w prowincji Gansu, skazanego w 2008 roku na osiem lat pozbawienia wolności za udział w antychińskim proteście.

 

22 października 2013

Po długim okresie przemilczania tej kwestii na arenie międzynarodowej Polska znów znalazła się w gronie państw, krytykujących ChRL za naruszanie praw człowieka - również w Tybecie - podczas okresowego „przeglądu" w Radzie Praw Człowieka ONZ.

 

23 października 2013

Jego Świątobliwość uczestniczy w 13. Światowym Szczycie Laureatów Pokojowej Nagrody Nobla w Warszawie (i jest w Polsce po raz szósty).

 

29 października 2013

Twórcy nowo otwartej oficjalnej strony chińskiego radia i telewizji, umożliwiającej ściąganie tybetańskojęzycznych aplikacji, udostępniają - ku złośliwej radości mediów diaspory - plik z zakazanym w Chinach hymnem Tybetu: „Niechaj świeci klejnot nauk Buddy, co życzenia spełnia, skarbnica nadziei szczęścia i pomyślności w tym życiu oraz Wyzwolenia po nim".

Sąd ludowy w Ngabie (chiń. Aba), w prowincji Sichuan skazuje na cztery i pół roku więzienia Horcanga Tamdina, mnicha, którego aresztowano w kwietniu za organizowanie modłów w intencji ofiar samospaleń w Dzamthangu (chiń. Rangtang).

 

30 października 2013

Dwa dni po tragedii w Pekinie, gdzie samochód osobowy staranował barierki na Tiananmen i wjechał w tłum turystów, zabijając pięć i raniąc kilkadziesiąt osób, co rząd uznał za zamach „ujgurskich ekstremistów", władze w Kardzie (chiń. Ganzi) w Sichuanie wprowadzają nadzwyczajne środki kontroli pojazdów, aby „zapobiec podobnym atakom ze strony Tybetańczyków".

 

listopad 2012

Z nowego „rocznika prawnego" Chin wynika, że w 2012 roku liczba aresztowań (1105) za „zagrażanie bezpieczeństwu państwa" - które zastąpiło w kodeksie „kontrrewolucję" - wzrosła o 19 procent w stosunku do roku poprzedniego. Autorzy tłumaczą to „zaostrzeniem walki z separatyzmem i terroryzmem" oraz „konsolidowaniem przewodniej roli partii i obroną socjalizmu".

 

2 listopada 2013

„Dzięki ciężkiej pracy partia będzie słyszalna i widoczna w bezkresie Tybetu, a głos i obraz wrogich sił oraz kliki Dalaja znikną stamtąd na zawsze", pisze sekretarz Chen Quanguo, najwyższy namiestnik Pekinu w Tybetańskim Regionie Autonomicznym, zapowiadając dalsze konfiskowanie nielegalnych anten satelitarnych, zacieśnienie cenzury w internecie tudzież podsłuchiwanie rozmów telefonicznych i dodając w ten sposób swój głos do najnowszej rządowej białej księgi, wedle której polityka wobec Tybetu jest właściwa i nie wymaga żadnych korekt.

 

3-4 listopada 2013

Zatrzymanie siedemnastu osób w Driru (chiń. Biru), które występowały w obronie aresztowanego wcześniej Cultrima Gjalcena, pisarza, oskarżonego o „zakłócanie spokoju społecznego" po krwawej pacyfikacji protestu mieszkańców, zmuszanych do wywieszania chińskich flag.

 

11 listopada 2013

W trakcie obrad dorocznego plenum partii w Pekinie, w Pemie (chiń. Banma), w prowincji Qinghai podpala się, wołając o długie życie Dalajlamy, dwudziestoletni mnich Cering Gjal. Zostaje ugaszony przez policję, umiera w drodze do szpitala. Władze lokalne wprowadzają nadzwyczajne środki bezpieczeństwa, w ciągu tygodnia policja zatrzymuje co najmniej siedem osób, w tym trzech duchownych, współbraci zmarłego z klasztoru Akjong.

Zatrzymanie dwudziestosiedmioletniego Thuptena Gjalcena, podejrzewanego o utrzymywanie kontaktów z „zewnętrznymi siłami", w Sogu (chiń. Suo).

 

12 listopada 2013

Zatrzymanie trzech młodych mężczyzn rozlepiających plakaty niepodległościowe w Driru (chiń. Biru).

 

13 listopada 2013

Amerykańscy uczeni ogłaszają odkrycie skamienieliny pierwszego znanego kota, przodka śnieżnej pantery, który żył w Tybecie 4,4 miliona lat temu i był jakieś siedemset lat starszy od dotychczasowego rekordzisty z Tanzanii.

 

15 listopada 2013

Kończąc doroczne plenum, Komitet Centralny KPCh ogłasza (uznany przez większość komentatorów za „śmiały") projekt reform gospodarczych oraz plany stopniowego zniesienia laojiao, administracyjnych kar „reedukacji przez pracę" i rozluźnienia polityki jednego dziecka. Powołana zostaje nowa centralna komisja ds. bezpieczeństwa państwa, na której czele staje sam przewodniczący Xi Jinping, najwyraźniej zamierzający opanować gigantyczny aparat bezpieczeństwa, którego ranga wzrosła niepomiernie pod rządami jego poprzednika. Za „sprawy Tybetu i Xinjiangu" odpowiada jeden z trzech zastępców i jednocześnie przewodniczący Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej, Yu Zhengsheng.

 

18 listopada 2013

Sędziowie Sądu Krajowego w Madrycie wydają nakazy aresztowania (na podstawie przepisów o „jurysdykcji powszechnej") pięciu chińskich przywódców - w tym byłego przewodniczącego Komunistycznej Partii Chin i prezydenta Chińskiej Republiki Ludowej, Jiang Zemina - odpowiedzialnych za politykę Pekinu w Tybecie.

 

20 listopada 2013

Rzecznik Ministerstwa Spraw Zagranicznych informuje, że Chiny wystosowały ostry protest i zażądały od Hiszpanii „wyjaśnień" w sprawie nakazu aresztowania pięciu dygnitarzy - w tym byłego przewodniczącego partii i prezydenta - odpowiedzialnych za politykę Pekinu w Tybecie na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Według zachodnich mediów Zhu Weiqun, aparatczyk prowadzący pozorowany dialog z wysłannikami Dalajlamy z ramienia Departamentu Pracy Frontu Jedności, dodaje: „Próbujcie, jeśli macie śmiałość".

 

21 listopada 2013

Otwarcie najwyżej położonej na świecie elektrowni fotowoltaicznej o mocy 10 MW w Ngari (chiń. Ali), w Tybetańskim Regionie Autonomicznym.

 

22 listopada 2013

Policja - prawdopodobnie na podstawie donosu - zatrzymuje dziewięciu Tybetańczyków, w tym sześciu mnichów, planujących protest w Paljulu (chiń. Baiyu), w prowincji Sichuan, przeciwko bezkarności urzędników, którzy ukradli i sprzedali kamienie modlitewne z sanktuarium buddyjskiego, i bezczynności władz, niereagujących na skargi i prośby o zwrot klasztornego mienia.

 

23 listopada 2013

Zatrzymanie kolejnych dwóch mężczyzn podejrzewanych o udział w protestach w Driru (chiń. Biru) i informowanie o nich „sił zewnętrznych".

 

26 listopada 2013

Żołnierze Ludowej Policji Zbrojnej wkraczają do trzech klasztorów w Driru (chiń. Biru), włamują się do cel duchownych, konfiskują komputery i dokumenty. W tym samym czasie zatrzymany zostaje szesnastoletni Sonam Topgjal, który w nocy rozlepia podpisane własnym nazwiskiem ulotki na budynku zajmowanym przez grupę roboczą, która nadzoruje odwetową kampanię edukacji patriotycznej.

Media informują, że Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) - w myśl reguł Organizacji Narodów Zjednoczonych, której jest agendą, i pod dyktando Pekinu - zmieniła decyzję eksperckiego komitetu koreańskiej Nagrody Kochona, odbierając przyznane już środki (65 tysięcy dolarów) tybetańskiemu programowi zwalczania gruźlicy, ponieważ za opiekę medyczną nad uchodźcami (i przy okazji ich indyjskimi sąsiadami) odpowiada po części - nieuznawana przez ONZ - Centralna Administracja Tybetańska z Dharamsali.

 

30 listopada 2013

Sąd ludowy w Driru (chiń. Biru) skazuje na kary więzienia dziewięciu uczestników protestów przeciwko obowiązkowi wywieszania chińskich flag.

 

grudzień 2013

W ramach zapowiedzianej na listopadowym plenum partii reformy systemu laojiao, władze zamykają niektóre obozy pracy, zwalniając z nich przedterminowo skazanych - także tybetańskich więźniów politycznych.

 

3 grudnia 2013

W miasteczku Meruma, w Ngabie (chiń. Aba) podpala się, wołając o powrót Dalajlamy, trzydziestoletni Kunczok Ceten. Zostaje ugaszony i zabrany przez policjantów po szarpaninie z przypadkowymi świadkami. Umiera w drodze do szpitala; służba bezpieczeństwa uprowadza żonę i przekazuje krewnym prochy zmarłego.

 

9 grudnia 2013

Policja wkracza do klasztoru Akjong w Pemie (chiń. Banma) i zatrzymuje - prawdopodobnie w związku z listopadowym samospaleniem - dwóch mnichów.

 

10 grudnia 2013

Sąd ludowy w Sangczu (chiń. Xiahe) skazuje na karę sześciu lat więzienia za „umyślne zabójstwo" Genduna Gjaco, mnicha, według zeznań policjantów przeszkadzającego w gaszeniu młodego mężczyzny, który podpalił się przed klasztorem Bora w grudniu 2012 roku.

 

13 grudnia 2013

Policja zatrzymuje czterdziestoletniego mężczyznę imieniem Cokje, który publicznie krytykował chińskie władze za mianowanie „fałszywego" tulku, „inkarnowanego lamy" klasztoru Rongpo w Nagczu (chiń. Naqu).

 

17 grudnia 2013

W policyjnym areszcie zakatowany zostaje czterdziestopięcioletni Ngałang Dziamjang, mnich i nauczyciel filozofii buddyjskiej z klasztoru Tarmo w Driru (chiń. Biru), zatrzymany miesiąc wcześniej podczas wakacyjnej wizyty w Lhasie. Funkcjonariusze ostrzegają krewnych, że „jeśli ta informacja wycieknie za granicę, czeka ich taki sam los".

 

18 grudnia 2013

W Nangczenie (chiń. Nangqian), w Qinghai demonstrują setki świeckich i mnichów, których opata, Khenpo Karce, zatrzymano 6 grudnia w Chengdu, gdzie pojechał zamówić nowy posąg do świątyni. Władzom lokalnym udaje się ich nakłonić do przerwania protestu.

 

19 grudnia 2013

„Czuję się zmuszony spalić to cenne ludzkie ciało za powrót Jego Świątobliwości Dalajlamy, za uwolnienie Panczena Rinpoczego, za szczęście sześciu milionów rodaków", pisze w liście pożegnalnym czterdziestodwuletni mnich Cultrim Gjaco i podpala się na skrzyżowaniu w okręgu Sangczu (chiń. Xiahe). Ginie na miejscu.

Sąd ludowy w Driru (chiń. Biru) skazuje na kary do trzynastu lat pozbawienia wolności trzech „podżegaczy", w tym popularnego pieśniarza Trinle Cekara, do majowego protestu w obronie świętej góry.

 

20 grudnia 2013

Policja aresztuje Gongpę Dzomgę, ekologa, ściganego od kilku miesięcy za organizowanie protestów przeciwko kopalniom w prefekturze Juszu (chiń. Yushu).

 

21 grudnia 2013

Trzy dni po proteście policja zatrzymuje szesnastu uczestników demonstracji w obronie uwięzionego opata z Nangczenu (chiń. Nangqian).

 

26 grudnia 2013

Policja zamyka pacyfikowany od listopada klasztor Dron w Driru (chiń. Biru).

 

28 grudnia 2013

„Historyczna misja laojiao dobiegła końca" - Stały Komitet Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych znosi ustanowiony w 1957 roku system administracyjnego karania „reedukacją przez pracę" (do czterech lat pozbawienia wolności bez wyroku sądowego). Uchwała wchodzi w życie w trybie natychmiastowym. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami rozluźniona zostaje także polityka „jednego dziecka".

 

Home Aktualności Raporty Teksty Archiwum Linki Pomoc Galeria
 
NOWA STRONA (od 2014 r.)