Helsińska Fundacja Praw Człowieka

1-01-2006

wersja do druku

Share

Chronologia 2005

4 stycznia 2005
Wyższy Sąd Ludowy w Lhasie skazuje Tybetańczyka i Nepalczyka na kary śmierci w zawieszeniu na dwa lata oraz konfiskatę całego dobytku, a dwóch innych Tybetańczyków i jednego obywatela Nepalu na kary dożywotniego więzienia za przemyt broni.

6 stycznia 2005
Przedterminowe zwolnienie byłego asystenta Tulku Tenzina Delka, mnicha Taszi Phuncoga, którego w 2002 roku skazano na siedem lat więzienia. Według tybetańskich źródeł jest on „wrakiem człowieka” – nie może chodzić ani mówić.

13 stycznia 2005
Parlament Europejski przyjmuje kolejną rezolucję w sprawie Tulku Tenzina Delka, wzywając władze chińskie do natychmiastowego złagodzenia jego wyroku.

14 stycznia 2005
KPCh ogłasza największą od ponad 20 lat, osiemnastomiesięczną kampanię, której celem jest „umocnienie przewodniej roli partii”.

15 stycznia 2005
Kaszag, gabinet Centralnej Administracji Tybetańskiej w Dharamsali, powołuje dodatkowy sekretariat, który ma być zapleczem Specjalnej Grupy ds. Negocjacji z Chinami.

17 stycznia 2005
„Mój ojciec – pisze do najbliższych najmłodsza córka – jest wreszcie wolny”: umiera osiemdziesięciopięcioletni Zhao Ziyang, „sumienie partii”, były sekretarz generalny KPCh, rzecznik i prekursor szerokich reform, od 1989 roku osadzony, bez procesu i wyroku, w areszcie domowym za sprzeciw wobec siłowego stłumienia demonstracji na Tiananmen. Miesiąc wcześniej jego najbliżsi proszą Dalajlamę o modlitwy i błogosławieństwo dla umierającego. Władze wprowadzają nadzwyczajne środki bezpieczeństwa, obawiając się, że śmierć Zhao może stać się katalizatorem protestów politycznych. „Warunki, w jakich przyszło mu spędzić ostatnie lata życia, są symbolem hańby chińskiego wymiaru sprawiedliwości i partii komunistycznej”, stwierdza jego były sekretarz Bao Tong.

21 stycznia 2005
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Nepalu wydaje nakaz natychmiastowego zamknięcia biura przedstawiciela Dalajlamy w Katmandu i ośrodka, świadczącego pomoc tybetańskim uchodźcom. Pekin przyjmuje to z „uznaniem”.

26 stycznia 2005
Wyższy Sąd Ludowy prowincji Sichuan zmienia wyrok Tulku Tenzina Delka na karę dożywotniego więzienia. Choć rządowe media i chińscy dyplomaci wielokrotnie informowali, że w okresie zawieszenia wykonania kary śmierci skazany przestrzegał regulaminu więziennego, nie popełnił żadnego przestępstwa i „okazywał skruchę”, nie tylko nie przeprowadzono nowego, jawnego, uczciwego procesu, lecz – mimo niezliczonych rezolucji, uchwał, demarche oraz protestów parlamentów, rządów i społeczności międzynarodowej – wymierzono mu najsurowszą karę, dożywocia, choć obowiązujące w ChRL przepisy pozwalały na złagodzenie jej do 15 lat pozbawienia wolności.

29 stycznia 2005
Pierwsze bezpośrednie połączenie lotnicze między ChRL a Tajwanem.

1 lutego 2005
Przewrót pałacowo-wojskowy w Katmandu. Król Gjanendra odwołuje rząd i staje na czele nowego gabinetu. Setki aresztowań polityków, działaczy związkowych i studenckich. ChRL nie dołącza do międzynarodowych protestów, uznając to za „sprawę wewnętrzną” Nepalu.
Chiny i Rosja podpisują porozumienie w sprawie „wzajemnego konsultowania kwestii bezpieczeństwa narodowego”. To pierwsza tego rodzaju umowa międzynarodowa ChRL, której przywódcy widzą w Moskwie „głównego partnera współpracy strategicznej”.

2 lutego 2005
Podczas pierwszej podróży zagranicznej Sekretarz Stanu USA Condoleezza Rice przestrzega Unię Europejską, by nie wysyłała Pekinowi „złego sygnału” dla praw człowieka, znosząc embargo na dostawy broni do ChRL.

3 lutego 2005
„XI Panczenlama okazuje szacunek starszym oraz jest opiekuńczy i przyjazny w stosunku do dzieci i zwierząt. Ilekroć widzi ptaszki, kotki i inne małe zwierzątka, zaraz chce je dotykać, przytulać i karmić”, informuje agencja Xinhua. Spotkanie przewodniczącego Hu Jintao z Gjalcenem Norbu w pekińskiej Wielkiej Hali Ludowej – intensyfikacja kampanii, której celem jest zmuszanie Tybetańczyków do zaakceptowania chłopca, mianowanego przez władze ChRL Panczenlamą.

4 lutego 2005
Tybetańskie źródła informują, że pod koniec 2004 roku w więzieniu Poło Tramo zmarł systematycznie bity i torturowany Rinzin Łangjal. Aresztowano go w 1995 roku za planowanie protestu politycznego i skazano na 16 lat więzienia. Wyrok zamieniono na dożywocie za udział w symbolicznych protestach w Drapczi.

9 lutego 2005
Chiny rozpoczynają budowę dworca kolejowego w Lhasie, ostatniej stacji linii Qinghai-Tybet.

14 lutego 2005
Władze chińskie informują, że w ostatnim kwartale 2004 roku zamknęły 12 575 kawiarenek internetowych.

25 lutego 2005
Parlament Europejski przyjmuje rezolucję w sprawie Nepalu, w której potępia pałacowy zamach stanu i falę poważnych naruszeń praw człowieka (oraz zamknięcie ośrodka, świadczącego pomoc tybetańskim uchodźcom). Wymieniając priorytety UE na zbliżającej się sesji Komisji Praw Człowieka ONZ, Parlament potępia też Chiny, m.in. za represje w Tybecie, i wzywa Pekin do kontynuowania dialogu z przedstawicielami Dalajlamy, który ma doprowadzić do ustanowienia „prawdziwej autonomii Tybetu w granicach Chin”.

28 lutego 2005
Przygotowania do sesji OZPL. Luo Gan, minister bezpieczeństwa i członek Stałego Komitetu Biura Politycznego, wzywa do „aktywnego ataku” i „rozprawy” z „wrogimi siłami”, które „zagrażają stabilizacji w Tybecie i Xinjiangu”. Mówi też o konieczności zwalczania – anonimowych – „sił zewnętrznych”, które „infiltrują Chiny pod płaszczykiem działalności gospodarczej, kulturalnej i religijnej”. Luo przemawia po prezydencie Hu Jintao, który apeluje o budowanie „harmonijnego społeczeństwa cechującego się demokracją, rządami prawa, równością, sprawiedliwością, szczerością i zgodą”.
ChRL publikuje pierwszą białą księgę poświęconą „mniejszościom etnicznym”, które „pewnie kroczą drogą budowania socjalizmu z cechami chińskimi”.

marzec 2005
Władze chińskie nakładają nowe restrykcje na uniwersyteckie portale internetowe, zamykając ich listy dyskusyjne lub ograniczając do nich dostęp.

3-14 marca 2005
Doroczne posiedzenia X OZPL i X OLPKK. Tybet reprezentuje 22 delegatów, w tym 12 Tybetańczyków i ośmiu Chińczyków z przewodniczącym Hu Jintao na czele. Władze tradycyjnie przygotowują stolicę, bijąc, zatrzymując i wywożąc z miasta setki osób, które usiłują wręczyć delegatom swoje petycje. Obrady poświęcone są przede wszystkim ustawie „antysecesyjnej”, która formalnie upoważniając najwyższych przywódców do podjęcia decyzji o zaatakowaniu wyspy, ma zapobiec ogłoszeniu niepodległości przez Tajwan, „budowaniu harmonijnego społeczeństwa” oraz przepaści między dochodami w regionach wiejskich i miastach. ChRL znów podnosi wydatki na obronność o 12 procent (do niemal 30 miliardów dolarów), lecz zdaniem ekspertów nakłady te są faktycznie znacznie wyższe.

8 marca 2005
Sejm RP: spotkanie wicemarszałka Kazimierza Ujazdowskiego z Sonamem Tenzingiem, przedstawicielem Dalajlamy na Europę Środkowo-Wschodnią.

10 marca 2005
„Pragnę jeszcze raz zapewnić władze chińskie, że dopóki odpowiadam za sprawy Tybetu, dopóty pozostajemy w pełni oddani idei Drogi Środka, nie zabiegając o niepodległość i wyrażając gotowość do pozostania w Chińskiej Republice Ludowej – mówi w dorocznym orędziu Dalajlama. – Teraz, gdy na naszych [demokratycznie] wybieranych przywódcach spoczywa większa odpowiedzialność za sprawy tybetańskie, doradziłem im przeanalizować kwestie podnoszone przez stronę chińską w trakcie trzeciej rundy rozmów i podjąć kroki służące ich stosownemu rozwiązaniu lub wyjaśnieniu”. „Nie stać nas na narażanie na szwank wysiłków, które służą budowaniu atmosfery sprzyjającej negocjacjom” – stwierdza kaszag w oświadczeniu wystosowanym z okazji rocznicy powstania, zapowiadając „stanowcze” kontynuowanie owych kroków, ponieważ „wyciągając wnioski z doświadczeń ostatnich dwudziestu lat”, chce „mieć pewność, że my sami nie staniemy się przyczyną fiaska rozmów”.
W debacie na temat Tybetu w Parlamencie Europejskim, której organizatorem jest Intergrupa Tybetańska, stanowiska swoich klubów prezentuje aż trzech Polaków: wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego Janusz Onyszkiewicz, Marcin Libicki – wiceprzewodniczący Intergrupy w tej kadencji, oraz Ryszard Czarnecki.
Propekiński, nieudolny szef rządu Hongkongu, Tung Chee-hwa podaje się do dymisji ze względów zdrowotnych.

11 marca 2005
„Dalajlama – odpowiada na jego orędzie chińskie MSZ – wciąż trwa przy błędnych poglądach, lekceważąc postęp społeczny i osiągnięcia w dziedzinie praw człowieka” oraz „fałszuje i atakuje politykę rządu centralnego w Tybecie. Choć mówi, że chce poprawić stosunki z centrum, powinien w pełni i obiektywnie przyjrzeć się rzeczywistości, porzucić [ideę] »niepodległości Tybetu«, wycofać się z działań, które dzielą macierz, oraz publicznie uznać Tybet za nieodłączną część Chin”.

13 marca 2005
Organizacja WWF informuje, że himalajskie lodowce kurczą się o 10-15 metrów rocznie, i ostrzega przed gigantycznymi powodziami, a po kilku latach – gwałtownym spadkiem poziomu wód największych rzek Azji.

14 marca 2005
„To przesłanie, które pragnę przekazać Chinom – mówi Dalajlama w wywiadzie dla South China Morning Post. – Nie opowiadam się za oderwaniem [Tybetu od Chin]. Tybet jest częścią Chińskiej Republiki Ludowej. Kultura tybetańska i buddyzm są częścią kultury chińskiej”.
W tym samym numerze hongkońskiego dziennika ukazuje się pierwszy wywiad, jakiego udzielił zagranicznemu korespondentowi Gjalcen Norbu, mianowany przez Pekin Panczenlamą: „Chciałbym, żeby Tybetańczycy mieszkający tu i za granicą kochali swój kraj i rodzinne strony oraz pracowali na rzecz rozwoju gospodarczego i podniesienia stopy życiowej w ojczyźnie”.

15 marca 2005
„Tybet jest nieodłączną częścią Chin – odpowiada tybetańskiemu przywódcy Liu Jianchao, rzecznik chińskiego MSZ. – Jeśli Dalajlama zamierza zmienić swoje stosunki z rządem centralnym, musi faktycznie zrezygnować z niepodległości Tybetu i innych działań separatystycznych”. Agencje informują, że Liu „odmówił odpowiedzi na pytanie, co Chiny chcą jeszcze usłyszeć od Dalajlamy”.

14 marca-22 kwietnia 2005
61. sesja Komisji Praw Człowieka ONZ w Genewie. Przedstawiciele rządów rzadko wspominają o Chinach, o Tybecie – niemal w ogóle. Zamykając obrady, Sekretarz Generalny ONZ Kofi Annan stwierdza, że Komisja straciła wiarygodność do tego stopnia, że należy ją rozwiązać i powołać w jej miejsce nową strukturę.

17 marca 2005
Tradycyjna przygrywka do obrad Komisji Praw Człowieka i pierwszej wizyty Sekretarz Stanu C. Rice w Pekinie: władze chińskie zwalniają – i wypuszczają na leczenie do Stanów Zjednoczonych – Rebiję Kadeer, najbardziej znaną więźniarkę polityczną Xinjiangu. Waszyngton natychmiast ogłasza, że nie wniesie w Genewie projektu rezolucji, potępiającej ChRL za naruszanie praw człowieka.

21 marca 2005
Brytyjscy i amerykańscy dyplomaci ogłaszają, że Unia Europejska „wstrzyma się” – z powodu nacisków administracji USA i przyjęcia przez OZPL ustawy „antysecesyjnej” – ze zniesieniem embarga na dostawy broni do ChRL.

23 marca 2005
Głos Ameryki zaczyna nadawać pierwszy regularny, odbierany w Tybecie telewizyjny program tybetańskojęzyczny, którego treści nie cenzurują władze chińskie.

31 marca 2005
„Mam nadzieję, że przyczyni się to do pogłębienia przyjaźni między naszymi krajami” – Li Zhaoxing, minister spraw zagranicznych ChRL (i najwyższy urzędnik, składający wizytę w Nepalu po pałacowym zamachu stanu) spotyka się z potępianym przez cały demokratyczny świat królem Gjanendrą.

kwiecień 2005
Podsycana przez władze antyjapońska histeria i „oficjalne” protesty – które wymykają się spod kontroli i są pacyfikowane przez policję – wywołane zatwierdzeniem przez Tokio podręcznika, przemilczającego zbrodnie Japończyków w czasie II wojny światowej.

1 kwietnia 2005
Przed wizytą premiera Wen Jiabao w Delhi chiński MSZ wzywa Indie do „wywiązania się z wzajemnych zobowiązań” i „położenia kresu separatystycznej działalności Dalajlamy” na terenie tego kraju.

3 kwietnia 2005
„Jego Świątobliwość Jan Paweł II był człowiekiem, którego darzyłem ogromnym szacunkiem – żegna Papieża Dalajlama. – Jego przeżycia w Polsce, wówczas kraju komunistycznym, i moje problemy z komunistami stworzyły między nami więź. Kiedy spotkałem go po raz pierwszy, zrobił na mnie wrażenie człowieka bardzo praktycznego, otwartego i głęboko zainteresowanego sprawami świata. Jestem przekonany, że był wielkim duchowym przywódcą. (...) Papież rozumiał problem Tybetu. Stojąc na czele instytucji, która stara się nawiązać dobre stosunki z Chinami, i niepokojąc o los milionów chrześcijan w Chinach, nie mógł, oczywiście, dawać temu wyrazu publicznie ani oficjalnie. Niemniej od samego początku naszej przyjaźni mówił mi, że doskonale rozumie sytuację Tybetańczyków dzięki własnym doświadczeniom z komunizmem w Polsce. Było mi to wielkim źródłem otuchy”.

4 kwietnia 2005
ChRL blokuje poszerzenie składu Rady Bezpieczeństwa, o które zabiega większość państw członkowskich i Sekretarz Generalny ONZ.

6 kwietnia 2005
Dalajlama składa hołd Papieżowi w nuncjaturze apostolskiej w Delhi oraz inauguruje kampanię organizacji ekologicznych, apelując do Tybetańczyków – w imię buddyjskich ideałów „miłości i współczucia wobec wszystkich istot” – by nie zabijali dzikich zwierząt, nie przemycali i nie sprzedawali ich skór.

7 kwietnia 2005
Władze chińskie ogłaszają podpisanie kontraktu na budowę największej chińskiej kopalni miedzi w Julongu, w prefekturze Czamdo TRA.

10-12 kwietnia 2005
Premier Wen Jiabao w Indiach. Pekin i Delhi podpisują porozumienie, które ma z czasem doprowadzić do rozwiązania sporów granicznych. Chiny formalnie uznają Sikkim za część Indii. Przywódcy tybetańskiej diaspory wyrażają zadowolenie z przyjazdu Wena i życzą mu „udanej wizyty”. Władze indyjskie – bezskutecznie – zakazują tybetańskim studentom opuszczania kwater, żeby zapobiec „antychińskim” protestom.

12 kwietnia 2005
ChRL publikuje ósmą białą księgę, poświęconą „postępom” w dziedzinie praw człowieka. Według Pekinu świadczy o nich m.in. „spadek liczby śmiertelnych wypadków” oraz „zwiększenie liczby konferencji prasowych różnych departamentów”.

13 kwietnia 2005
„Cenzurowaniem sieci zajmuje się 11 rządowych departamentów. Chiny stworzyły największy, najszerszy i najbardziej technicznie zaawansowany system kontrolowania Internetu”, wynika z badań amerykańskich uczonych.

14 kwietnia 2005
WTO ogłasza, że ChRL wyprzedziła Japonię i zajmuje trzecie miejsce na liście światowych eksporterów.

15 kwietnia 2005
Aresztowanie grupy mnichów i mniszek z klasztoru Labrang Taszikjil w TPA Kanlho prowincji Gansu za zawieszenie plakatu, wzywającego Pekin do rozpoczęcia dialogu z Dalajlamą.

20 kwietnia 2005
„Cieszę się na zaszczyt i przyjemność spotkania z Waszą Świątobliwością w najbliższej przyszłości – gratuluje Benedyktowi XVI Dalajlama. – Podejmowane przez Jana Pawła II starania o pogłębianie porozumienia z różnymi tradycjami religijnymi budziły mój wielki podziw. Ponad trzydzieści lat moich zabiegów o kontakty z nimi przyniosło szczególne zbliżenie z chrześcijanami, a zwłaszcza z katolikami. Cieszę się na kontynuowanie dialogu i wzajemnego oddziaływania, które, jak wierzę, na swój sposób przyczynia się do budowania porozumienia i harmonii w świecie”.

21 kwietnia 2005
Premier Raffarin składa wizytę w Pekinie, deklaruje poparcie Francji nie tylko dla zniesienia europejskiego embarga na dostawy broni dla ChRL, ale i wymierzonej w Tajwan ustawy „antysecesyjnej”, oraz podpisuje kontrakty warte trzy miliardy euro.

24 kwietnia 2005
Chińskie MSZ wyraża oburzenie raportem na temat kontaktów między Dharamsalą a Pekinem – który po raz kolejny przedstawia Kongresowi administracja prezydenta Busha – wyjaśniając przy tym, że gdy tylko Dalajlama „faktycznie porzuci działalność separatystyczną oraz publicznie uzna Tybet i Tajwan za niezbywalne części Chin”, Pekin „skontaktuje się z nim w sprawie negocjacji”.

26 kwietnia-3 maja 2005
Pierwsza od 1949 roku, historyczna wizyta Lien Chana, przewodniczącego tajwańskiego Guomindangu – obecnie w opozycji – w ChRL.

28 kwietnia 2005
Stały Komitet OZPL przyjmuje pierwszą ustawę o służbie cywilnej.
Pekińskie służby bezpieczeństwa uprowadzają Suna Xiaodi, byłego pracownika kopalni uranu nr 792 w okręgu Theło (chiń. Diebu) TPA Kanlho (chiń. Gannan) prowincji Gansu, który próbuje przekazać władzom centralnym petycję w sprawie zagrażającego życiu i zdrowiu mieszkańców regionu skażenia środowiska naturalnego radioaktywnymi odpadami.

29 kwietnia 2005
Chiny i Nepal otwierają pierwsze bezpośrednie połączenie autobusowe na trasie Katmandu-Lhasa.

11 maja 2005
Tybetańskie źródła informują o skazaniu na kary 11 lat więzienia – za zawieszenie flagi Tybetu – dwóch mnichów z TPA Kardze (chiń. Ganzi) prowincji Sichuan: dwudziestodwuletniego Lobsanga Khedrupa i dwudziestosześcioletniego Gjalpo.
„Trójka” Unii Europejskiej, omawiając w Pekinie warunki zniesienia embarga na sprzedaż broni Chinom, wzywa ChRL do zwolnienia wszystkich więźniów politycznych skazanych za udział w protestach w 1989 roku, ratyfikowania Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, złagodzenia cenzury oraz zlikwidowania pozasądowego systemu pozbawiania wolność, czyli „reedukacji przez pracę”.

13 maja 2005
Komitet ONZ (w którym zasiada Polak, prof. Andrzej Rzepliński z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka) przyjmuje pierwsze sprawozdanie ChRL, dotyczące przestrzegania postanowień Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych, wyrażając zaniepokojenie m.in. sytuacją w dziedzinie „wolności religii, prawa do uczestniczenia w życiu kulturalnym, a także używania oraz nauczania języków, historii i kultury w Ujgurskim Regionie Autonomicznym Xinjiang i Tybetańskim Regionie Autonomicznym”, „doniesieniami o przymusowych aborcjach i sterylizacjach” oraz „przymusowymi przesiedleniami”. Komitet wzywa Pekin do opracowania „narodowego planu działania w sferze praw człowieka”, powołania centralnej Komisji Praw Człowieka i zlikwidowania obozów pracy, podkreślając, że wbrew postanowieniom Paktu Chiny nie konsultowały swojego raportu z organizacjami społecznymi i pozarządowymi.

14 maja 2005
Po przeszukaniu wszystkich punktów oferujących usługi kserograficzne funkcjonariusze BBP z TPA Kanlho (chiń. Gannan) prowincji Gansu aresztują trzy mniszki i trzech mnichów podejrzewanych o rozlepianie plakatów niepodległościowych.

18-21 maja 2005
Ngałang Sangdrol składa wizytę w Polsce na zaproszenie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Najsłynniejsza więźniarka polityczna Tybetu spotyka się z wicemarszałkiem Sejmu Kazimierzem Ujazdowskim, minister Barbarą Labudą, Parlamentarną Grupą Kobiet i przedstawicielami Ministerstwa Spraw Zagranicznych. „W przyszłej kadencji parlamentu władze polskie nie poświęcą sprawy Tybetu dla innych interesów politycznych”, zapowiada marszałek Ujazdowski.

20-21 maja 2005
Starcia tysięcy Tybetańczyków z funkcjonariuszami służby bezpieczeństwa w okręgu Zato (chiń. Zaduo) prefektury Juszu (chiń. Yushu) prowincji Qinghai wywołane zdefraudowaniem ponad 400 tysięcy yuanów (50 tys. USD) przez chińskich urzędników. Protestujący podpalają budynki rządowe, policja otwiera ogień do tłumu.

20 maja 2005
Premiera – po raz pierwszy w historii TRA równocześnie ze światową – trzeciej części „Gwiezdnych wojen” w Lhasie.

25 maja 2005
W dwa tygodnie po rzezi setek demonstrantów w Andiżanie prezydent Uzbekistanu Islam Karimow, wzorem wszystkich piętnowanych przez świat dyktatorów, składa wizytę w Pekinie, który oficjalnie „stanowczo popiera [jego] siłowe metody stłumienia separatystycznych, terrorystycznych i ekstremistycznych” protestów.

27 maja 2005
„Musimy stworzyć warunki zniwelowania różnic między poziomami rozwoju poszczególnych grup etnicznych”, mówi przewodniczący Hu Jintao na konferencji poświęconej problemom mniejszości, zapowiadając jednocześnie „przejęcie kontroli i inicjatywy w zażartej walce z wewnętrznymi i zewnętrznymi wrogimi siłami, które wykorzystują kwestie etniczne do infiltracji i sabotażu”.

2 czerwca 2005
Po 40 latach ChRL i Rosja zawierają ostateczne porozumienie graniczne, dzieląc, po połowie, ostatnie sporne wyspy.

3 czerwca 2005
Oenzetowski Komitet Praw Dziecka wyraża zaniepokojenie „doniesieniami o deportacjach tybetańskich uchodźców, w tym małoletnich, którym nie towarzyszyły osoby dorosłe, oraz zamknięciem ośrodka” pomagającego uciekinierom z Tybetu w Nepalu.

6 czerwca 2005
Chińskie media informują, że „zachodnie prowincje” ChRL, do których należą wszystkie regiony Tybetu, tracą rocznie 150 miliardów yuanów (18 miliardów USD) – czyli 13 procent swojego PKB – na skutek degradacji środowiska naturalnego.

8 czerwca 2005
Władze chińskie zaczynają zamykać portale internetowe i blogi, które nie zostały oficjalnie zarejestrowane. Według danych rządowych nowych wymogów nie spełnia co czwarta witryna w ChRL. Deputowani Zgromadzenia Narodowego Bhutanu wyrażają „najwyższe zaniepokojenie” doniesieniami, że żołnierze chińskiej armii – wbrew wcześniejszym porozumieniom – kontynuują budowę szos po bhutańskiej stronie granicy.

10 czerwca 2005
Nepalskie źródła informują, że ChRL domaga się od władz Nepalu unieważnienia wszystkich zezwoleń na pobyt, jakie wydano tam Tybetańczykom, oraz prowadzenia rejestru ich wjazdów – zwłaszcza z Indii i Bhutanu – na terytorium tego kraju.

21 czerwca 2005
„Gdybym miał umrzeć za kilka miesięcy lub nim zdołamy wrócić do Tybetu, będzie nowy Dalajlama – mówi indyjskim dziennikarzom przywódca Tybetańczyków. – Jeśli jednak przestaniemy być uchodźcami i zaczniemy żyć w demokratycznym Tybecie, uważam, że nie powinien mieć następcy”.

28 czerwca 2005
Hiszpańscy prawnicy wnoszą w imieniu ofiar chińskiej okupacji Tybetu pierwszy pozew przeciwko przywódcom ChRL: Jiang Zeminowi, Li Pengowi, Ren Rongowi, Yin Fatangowi, Qiao Shi, Chenowi Kuiyuanowi i Deng Delyunowi.

29 czerwca 2005
Chińskie media informują – dopiero po zakończeniu wizyty – o pierwszych, dwutygodniowych odwiedzinach Gjalcena Norbu w tybetańskich regionach prowincji Sichuan. Chłopiec mianowany przez władze ChRL Panczenlamą i bojkotowany przez większość Tybetańczyków jako „Panczen dzuma” („fałszywy Panczen”) miał m.in. „pobłogosławić głowy 60 tysięcy lokalnych wiernych z tybetańskich prefektur autonomicznych Ganzi (tyb. Kardze) i Aba (Ngaba)”.

30 czerwca 2005
Wysłannicy Dalajlamy Lodi Gjari Gjalcen i Kelsang Gjalcen rozpoczynają pierwszą sesję czwartej rundy bezpośrednich kontaktów z przedstawicielami Chin – które nawiązano ponownie po niemal dziesięcioletniej przerwie we wrześniu 2002 roku – w ambasadzie Chińskiej Republiki Ludowej w Bernie, w Szwajcarii. W skład delegacji tybetańskiej wchodzi również sekretarz Departamentu Informacji i Stosunków Zagranicznych Centralnej Administracji Tybetańskiej i przedstawiciel Dalajlamy na Tajwanie; stronę chińską reprezentuje Zhu Weiqun, wiceminister Departamentu Pracy Frontu Jedności.
ChRL „zezwala na opublikowanie pierwszego raportu organizacji pozarządowej na temat praw człowieka”. Ogólnochińskie Stowarzyszenie Studiów Praw Człowieka omawia w nim „osiągnięcia Chin w dziedzinie ochrony owych praw”, ale i „przedstawia ich naruszenia, m.in. sprawę Shu Zhiganga, który został zakatowany przez policję na komisariacie w Guangzhou w marcu 2003 roku”.

lipiec 2005
Władze chińskie ogłaszają nową kampanię „edukacji patriotycznej” w klasztorach centralnego Tybetu. Duchowni, którzy odmawiają podpisania deklaracji potępiającej Dalajlamę, są aresztowani lub usuwani ze świątyń.

1 lipca 2005
Zakończenie czwartej rundy rozmów tybetańsko-chińskich.

5 lipca 2005
„Władze chińskie zaczynają rozumieć, że Dalajlama nie jest problemem, lecz kluczem do rozwiązania naszych problemów”, mówi dziennikarzom Samdong Rinpocze, premier Centralnej Administracji Tybetańskiej w Indiach. „Dalaj musi jasno, publicznie uznać Tybet, i Tajwan, za integralną część Chin – powtarza z kolei rzecznik chińskiego MSZ. – Dopiero wówczas rząd centralny będzie mógł podjąć dyskusję o jego przyszłych losach”.
„Chcemy – oświadczają prezydenci państw zrzeszonych w Szanghajskiej Organizacji Współpracy (SCO) – aby rząd Stanów Zjednoczonych podał nam konkretne terminy likwidowania swoich baz wojskowych w Azji Środkowej”, które utworzono, przygotowując uderzenie na Afganistan. „Mieszkańcy [tego regionu] są jedynymi panami swego losu – stwierdza przy okazji przewodniczący Hu Jintao. – Są wystarczająco mądrzy i wolni, by samodzielnie zaprowadzić porządki we własnych domach”.

6 lipca 2005
Uroczyste obchody siedemdziesiątych urodzin Dalajlamy; w Polsce – zgodnie ze starą tybetańską tradycją ce-tar („życie-wyzwolenie”) – uczczone wykupieniem zwierząt, które miały trafić do rzeźni, i zapewnieniem im bezpiecznego, dożywotniego schronienia.
Nepalska policja zakłóca uroczystości w Katmandu, nakazując usunięcie wizerunków Dalajlamy i konfiskując okolicznościowe ulotki.
Prezydencja Unii Europejskiej – w imieniu państw członkowskich, kandydujących i stowarzyszonych – wyraża „zadowolenie z czwartej rundy rozmów między wysłannikami Dalajlamy a przedstawicielami rządu Chin”. „UE jednoznacznie popiera kontynuowanie dialogu, który, żywi nadzieję, doprowadzi do poważnych negocjacji”, mających przynieść Tybetowi „pokojowe, trwałe rozwiązanie akceptowane przez obie strony”.

7 lipca 2005
„Rozmowy były konkretne i rzeczowe; odbywały się w serdecznej, szczerej i poważnej atmosferze – informuje Lodi Gjari, specjalny wysłannik Dalajlamy, po zakończeniu czwartej rundy dialogu tybetańsko-chińskiego. Mimo „zasadniczych różnic w wielu sprawach, w tym także podstawowych” reprezentujący władze ChRL wiceminister Zhu Weiqun miał wyrazić zadowolenie ze „stabilności” i zaawansowania rozmów oraz zapewnić Tybetańczyków, że „przywódcy Komunistycznej Partii Chin przywiązują wielką wagę do kontaktów z Jego Świątobliwością Dalajlamą”. Strona tybetańska wezwała zaś władze KPCh do włączenia się w proces budowania lepszej atmosfery dla poważnych negocjacji, „zwracając uwagę na brak podobnych, wyraźnych gestów” Pekinu.
Wiceprzewodniczący Komisji ds. Organizacji Komitetu Centralnego KPCh informuje, że w ramach kampanii „umacniania postępowego charakteru partii” w 2004 roku wydalano z niej 490 tysięcy osób z powodu „braku kwalifikacji”.

8 lipca 2005
Dalajlama składa kondolencje rodzinom ofiar zamachów terrorystycznych w Londynie i wyraża solidarność z mieszkańcami Wielkiej Brytanii. „Potępiając takie akty bezsensownej przemocy, które powodują cierpienia niewinnych ludzi, musimy szukać ich prawdziwych przyczyn i próbować im zaradzić”, kończy swój list do premiera T. Blaira.
Po dwóch miesiącach niepewności rząd Australii przyznaje stałą wizę Chenowi Yonglinowi, byłemu konsulowi ChRL w Sydney, który wystąpił o azyl polityczny, twierdząc, że kazano mu inwigilować dysydentów, członków Falun Gong i działaczy protybetańskich. Według Chena na terenie tego kraju działa siatka „ponad tysiąca chińskich szpiegów”.

9 lipca 2005
Władze stanu Wirginia jako pierwsze na świecie zatwierdzają oficjalny wzór tablic rejestracyjnych, przedstawiających flagę Tybetu i dedykowanych „narodowi tybetańskiemu oraz jego walce o wolność”.

11-13 lipca 2005
Protesty kilkudziesięciu Tybetańczyków z Salarskiego Okręgu Autonomicznego Xunhua (tyb. Jadzi) przed budynkami rządowymi w stolicy prowincji Qinghai, Xiningu (tyb. Siling) przeciwko nepotyzmowi i dyskryminacji w dostępie do pracy. Choć demonstracja ma charakter „nieantagonistyczny” – dotyczy spraw socjalnych, nie politycznych – policja brutalnie bije i aresztuje osiem osób.

13 lipca 2005
Spotkanie kalona (ministra) Lobsanga Njandaka – szefa departamentów Finansów oraz Informacji i Stosunków Zagranicznych Centralnej Administracji Tybetańskiej w Indiach – z przewodniczącym Parlamentu Europejskiego Josephem Borrellem w Brukseli.

14 lipca 2005
„Należy ćwiczyć silną wolę i pomnażać swoją wiedzę” – przewodniczący Hu Jintao wzywa absolwentów wyższych uczelni do podejmowania pracy w „stosunkowo zacofanych regionach zachodnich”, czyli przede wszystkim w Tybecie. Chińskie media informują, że od czerwca 2003 roku „skierowano na zachód” 24 929 młodych ludzi.

15 lipca 2005
Tybetańskie źródła informują o aresztowaniu czterech mnichów z prowincji Gansu w maju i jednego z TRA w kwietniu tego roku za rozlepianie plakatów niepodległościowych.
Generał Zhu Chengdu oświadcza, że Chiny użyją broni jądrowej, jeżeli Stany Zjednoczone zaatakują je w obronie Tajwanu.

18 lipca 2005
„Nie ma co o tym mówić, póki usiłuje podzielić macierz” – stwierdza Dziampa Phuncog, gubernator TRA, odpowiadając na pytanie hongkońskich dziennikarzy o przyszłą rolę Dalajlamy w Tybecie. Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia oskarżają władze ChRL o nieprzekazanie – podobnie jak w przypadku SARS – wymaganych informacji o epidemii ptasiej grypy, która wybuchła w kwietniu w tybetańskich regionach prowincji Qinghai.

19 lipca 2005
„Jeżeli duchowy przywódca, który 6 lipca ukończył siedemdziesiąt lat, umrze na wychodźstwie, Pekin, zgodnie z tybetańskim buddyjskim precedensem, wybierze jego reinkarnację – zapowiada Dziampa Phuncog. – Choć wyboru nigdy nie dokonywała Komunistyczna Partia Chin, lecz od czasów dynastii Qing czyniono to zgodnie z tradycyjnymi zasadami buddyzmu tybetańskiego”, owym „precedensem” było odrzucenie (i uprowadzenie) wskazanego przez Dalajlamę Genduna Czokji Nimy oraz mianowanie przez władze innego, „autentycznego” Panczenlamy.

20 lipca 2005
„Żaden artysta nie może uprawiać sztuki, która godzi w przepisy konstytucyjne, zagraża narodowej jedności, bezpieczeństwu, suwerenności, terytorialnej integralności lub interesom państwa” – władze chińskie ogłaszają nowe przepisy, mające „wyeliminować niezdrową i reakcyjną” twórczość.

21 lipca 2005
Pod wpływem nacisków Stanów Zjednoczonych, które oskarżają Chiny o sztuczne zaniżanie kursu i nieuczciwą konkurencję, na dwa miesiące przed wizytą przewodniczącego Hu Jintao w Waszyngtonie, ChRL częściowo uwalnia kurs yuana, łącząc go z – póki co nieokreślonym – koszykiem walut, a nie wyłącznie dolarem amerykańskim.

22 lipca 2005
Komitet do walki z separatyzmem i Komitet Biura Bezpieczeństwa ogłaszają „kampanię mocnego uderzenia”, która ma zapobiec wystąpieniom politycznym w czasie obchodów 40. rocznicy proklamowania TRA.

28 lipca 2005
Pekin uznaje protesty o charakterze niepolitycznym za „sprzeczności antagonistyczne”: „Ochrona stabilizacji ponad wszystko. To, co jej zagraża, godzi bezpośrednio w fundamentalne interesy ludu. (...) Rozwiązywanie problemów należy do partii, rządu i systemu” – w odpowiedzi na coraz liczniejsze i brutalniejsze rozruchy w regionach wiejskich (według poufnych danych Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 74 tysiące „incydentów” w 2004 roku) władze centralne ostrzegają na pierwszej stronie Dziennika Ludowego, że nie będą tolerowały niczego, co może zaburzyć „stabilizację społeczną”.

31 lipca 2005
„Za pięć lat przemysł wydobywczy będzie główną gałęzią gospodarki Tybetu” – władze chińskie ogłaszają, że w TRA znajdują się złoża mineralne warte 650 miliardów yuanów (80 miliardów USD).

sierpień 2005
Setki tybetańskich koczowników podpalają chińską rzeźnię, z której wypuszczają najpierw wszystkie zwierzęta, w tym konie i psy, w TPA Kardze prowincji Sichuan. Policja bije i zatrzymuje kilkadziesiąt osób.

2 sierpnia 2005
Niezależne źródła informują o zrównaniu z ziemią farmy i trzech okolicznych wiosek w TPA Dziekundo (chiń. Yushu) prowincji Qinghai, które wcześniej objęto kwarantanną w związku z epidemią ptasiej grypy. Nie wiadomo, czy i gdzie przesiedlono ponad 200 mieszkańców.

3 sierpnia 2005
„Musimy zaostrzyć cenzurę i kontrolę nad importowanymi filmami, bajkami i programami telewizyjnymi” – rząd Chin ogłasza zakaz emisji nowych zagranicznych telewizji satelitarnych w imię „ochrony kultury narodowej”. Restrykcje dotyczą również książek, gazet, przedstawień teatralnych oraz gier komputerowych.

4 sierpnia 2005
„Każdego roku do Lhasy migruje 50 tysięcy chińskich pracowników” – mówi zachodnim dziennikarzom Zhang Jianbo, ekspert rządowej Komisji Rozwoju i Reform, uspokajając, że „po kilku miesiącach większość opuszcza” 250-tysięczne miasto. Pytany, dlaczego w stolicy Tybetu nie ma już niemal w ogóle tybetańskich taksówkarzy, wyjaśnia, że „to zajęcie przestało być lukratywne, więc wielu Tybetańczyków postanowiło zmienić profesję”.

11 sierpnia 2005
Po trzech tygodniach prezes Banku Centralnego ChRL ujawnia, że w koszyku, od którego zależeć będzie częściowo uwolniony kurs yuana, znajdują się waluty Stanów Zjednoczonych, Japonii, Korei Południowej oraz euro. Nie mówi jednak, na jakich zasadach i w jakich proporcjach. Oenzetowska Organizacja ds. Żywności i Rolnictwa informuje o wybuchu epidemii ptasiej grypy w Lhasie.

12 sierpnia 2005
Przedstawiciel Dalajlamy odbiera w jego imieniu Wielką Nagrodę Pokoju im. Manhae, jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień przyznawanych w Korei Południowej.

14 sierpnia 2005
Manewry pod kryptonimem „Oddział specjalny 05”. Pacyfikowanie zamieszek w Lhasie ćwiczą wspólnie miejskie służby bezpieczeństwa, Ludowa Policja Zbrojna i departamenty bezpieczeństwa państwa.

17 sierpnia 2005
Centralna Administracja Tybetańska w Indiach inauguruje „kampanię promowania idei Drogi Środka Jego Świątobliwości Dalajlamy”, która zakłada uzyskanie autentycznej autonomii i pozostanie Tybetu w granicach ChRL.

18-25 sierpnia 2005
Pierwsze wspólne manewry wojsk Rosji i ChRL.

18 sierpnia 2005
Władze chińskie ogłaszają, że w 36 miastach ChRL powołane zostaną specjalne jednostki policyjne, których zadaniem będzie „walka z zagrożeniem terrorystycznym” – przede wszystkim pacyfikowanie protestów i demonstracji.

24 sierpnia 2005
Chińscy robotnicy kończą kłaść tory na przełęczy Tangu (5 072 m n.p.m.) – najwyżej położonym punkcie kolejowym na świecie.

26 sierpnia 2005
Priorytetami polityki partii w Tybecie pozostają „wielki skok gospodarczy i utrzymanie stabilizacji – ogłasza Biuro Polityczne Komitetu Centralnego KPCh. – Najwyższą wagę przywiązywać należy do kwestii religii oraz walki z wszelkimi przejawami separatyzmu”.
Chińska straż graniczna otwiera ogień do 51 uchodźców z Tybetu. Uciec i dotrzeć do Nepalu udaje się tylko trzem.

29 sierpnia-2 września 2005
Wizytę w Chinach składa Wysoki Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka, L. Arbour. Służby bezpieczeństwa biją i zatrzymują mających się z nią spotkać działaczy i dysydentów. Po zakończeniu misji pani Arbour wyraża „ostrożny optymizm”, podkreślając jednak zaniepokojenie liczbą egzekucji oraz sposobem traktowania Tybetańczyków (zwłaszcza Panczenlamy) i Ujgurów przez władze ChRL.

31 sierpnia 2005
Służby miejskie usuwają siłą wszystkich żebraków z ulic Lhasy i wywożą ich w rodzinne strony, by „oczyścić” stolicę Tybetu przed rocznicowymi obchodami. Do miasta nie może wjechać żaden Tybetańczyk. Obowiązuje zakaz praktykowania khora, w okolicznych klasztorach trwa kampania „reedukacji patriotycznej”.

1 września 2005
Huczne obchody 40. rocznicy formalnego powołania TRA z udziałem pięćdziesięcioosobowej delegacji władz centralnych z przewodniczącym OLPKK Jia Qinglinem i ministrem spraw zagranicznych Li Zhaoxingiem na czele. W ramach „przygotowań” do uroczystości służby bezpieczeństwa aresztują w Lhasie co najmniej dziesięciu Tybetańczyków.
Rządowe agencje informacyjne i media kwestionują „szczerość” – i sens – zabiegów Dalajlamy o „szerszą autonomię” Tybetu, zarzucając mu „utratę kontaktu z rzeczywistością”, „obrzucanie błotem drugiej strony” oraz próbę umiędzynarodowienia „wewnętrznej sprawy” Chin.

2 września 2005
„Sprawa Tybetu jest bliska rozwiązania” – ogłasza gabinet Centralnej Administracji Tybetańskiej w Indiach w dorocznym przesłaniu z okazji rocznicy powołania parlamentu na wychodźstwie, zapowiadając, że demokracja będzie „wielkim darem” diaspory dla Tybetu.

7 września 2005
Centralna Administracja Tybetańska informuje, że Stany Zjednoczone „rozważają możliwość przesiedlenia” do USA „Tybetańczyków, którzy są w Nepalu od lat i znajdują się w szczególnie trudnym położeniu”.
„Od dawna wiedzieliśmy, że Yahoo ochoczo kolaboruje z reżimem chińskim na polu cenzury, teraz wiemy, że jest również policyjnym kapusiem”: Reporterzy bez Granic oskarżają międzynarodowy koncern o dostarczenie chińskim służbom bezpieczeństwa materiałów, na podstawie których skazano na 10 lat więzienia – za przesłanie za granicę wewnętrznego dokumentu KPCh, dotyczącego „zagrożeń” związanych z 15. rocznicą masakry w Pekinie – chińskiego dziennikarza Shi Tao. Rzeczniczka Yahoo odmawia komentarza.

8 września 2005
Parlament Europejski przyjmuje rezolucję, potępiającą ChRL za naruszanie praw człowieka, a zwłaszcza swobód religijnych, oraz wzywa Pekin do „dopuszczenia Specjalnego Sprawozdawcy ONZ ds. Wolności Religii do wskazanego przez Dalajlamę Panczenlamy”.

11 września 2005
Pierwsza runda wyborów parlamentarnych na wychodźstwie. Głosy oddaje niemal 80 tysięcy Tybetańczyków – o 15 procent więcej niż w 2001 roku.

12 września 2005
Agencja Xinhua ogłasza, że liczba śmiertelnych ofiar katastrof naturalnych w Chinach nie będzie już objęta „tajemnicą państwową”.

12-30 września 2005
Posiedzenie oenzetowskiego Komitetu Praw Dziecka w Genewie, który rozpatruje m.in. drugi okresowy raport ChRL.

20 września 2005
J. Doek, przewodniczący Komitetu Praw Dziecka wzywa Pekin do dopuszczenia niezależnych obserwatorów do Genduna Czokji Nimy, uznanego przez Dalajlamę za nowe wcielenie Panczenlamy i uprowadzonego przez władze chińskie w maju 1995 roku. Szef delegacji chińskiej odpowiada, że przekaże ten apel rządowi centralnemu.

25 września 2005
ChRL ogłasza nowe przepisy dotyczące Internetu, które pozwalają na zamieszczanie w sieci jedynie „zdrowych i cywilizowanych informacji”.

30 września 2005
Oenzetowski Komitet Praw Dziecka przedstawia „Uwagi końcowe” do okresowego sprawozdania ChRL i wzywa Pekin do „wyrażenia zgody na wizytę niezależnego eksperta, który potwierdzi, że Gendun Czokji Nima żyje w dobrych warunkach”, nie naruszając „prawa do prywatności” uprowadzonego chłopca i jego rodziców. ONZ apeluje również do rządu Chin o „uchylenie wszelkich zakazów władz lokalnych, które uniemożliwiają dzieciom, niezależnie od ich wieku, udział w tradycyjnych tybetańskich świętach i odbieranie wykształcenia religijnego”.
Chińskie media informują, że Naczelna Izba Kontroli wykryła przypadki nadużyć i gigantycznych defraudacji we wszystkich 32 ministerstwach, na wszystkich szczeblach administracji i we wszystkich poddanych kontroli rządowo-pozarządowych organizacjach takich jak chiński Czerwony Krzyż.
Dalajlama zajmuje trzecie miejsce – po N. Mandeli i B. Clintonie – w globalnych „wyborach” BBC. Nie podano miejsca Hu Jintao, który również znajdował się na liście stu kandydatów do jedenastoosobowego „światowego rządu”.

początek października
W lhaskim klasztorze Drepung umiera w tajemniczych okolicznościach dwudziestoośmioletni mnich Ngałang Dziangczub, który dzień wcześniej wdał się w ostry spór z funkcjonariuszami grupy roboczej, odmawiając potępienia Dalajlamy i uznania Tybetu za część Chin.

4 października 2005
Hongkońskie media informują, że Yang Chuantang, sekretarz partii TRA przeszedł atak serca „spowodowany przepracowaniem, związanym z organizacją obchodów 40. rocznicy proklamowania” TRA. Yang został zoperowany w Lhasie przez lekarzy z Pekinu, a następnie przewieziony do stolicy Chin specjalnym samolotem. Obowiązki sekretarza KPCh TRA ma pełnić pełni jego zastępca, Tybetańczyk Dziampa Phuncog.

8-11 października 2005
Plenum Komitetu Centralnego KPCh przyjmuje 11. plan pięcioletni, którego hasłem przewodnim jest „naukowy model rozwoju” i walka z nierównościami.

11 października 2005
„Przyszłość Tybetańczyków, ich religii, języka oraz kultury zależy od uczciwych, słusznych decyzji politycznych, jakie wypracować można jedynie na drodze dialogu” – Komisja Kongresu USA ds. Chin przedstawia doroczny raport, w którym wzywa prezydenta Stanów Zjednoczonych do nakłaniania władz ChRL do prowadzenia „głębszych, konkretnych rozmów” z Dalajlamą i jego przedstawicielami.

15 października 2005
„Wszystkie dotychczasowe osiągnięcia skarleją w obliczu zmian, jakie przyniesie Tybetowi i Tybetańczykom kolej”: Władze ChRL świętują – w dniu wystrzelenia na orbitę drugiego chińskiego załogowego statku kosmicznego – zakończenie kładzenia torów, którymi po „15 miesiącach testów” mają ruszyć pierwsze pociągi do Lhasy.

19 października 2005
Pekin publikuje pierwszą białą księgę poświęconą „budowaniu demokracji”, wedle której „gwarantem rządów ludu w jego własnym kraju” są rządy Komunistycznej Partii Chin.
Greenpeace ogłasza rezultaty badań, z których wynika, że rozwój gospodarczy Chin stanowi największe zagrożenie dla środowiska naturalnego na naszej planecie.

24 października 2005
Zacieśniający współpracę z ChRL rząd Nepalu postanawia nie wydawać dokumentów podróży uchodźcom – Tybetańczykom i Bhutańczykom – którzy przebywają na terenie tego kraju.
Koncern Microsoft ogłasza wewnętrzny – i, lingwistycznie, zupełnie absurdalny – zakaz używania oficjalnej nazwy urzędowego języka Bhutanu, dzongkha, „ponieważ implikuje ona związki z Dalajlamą, co jest nie do przyjęcia dla rządu Chin”.

26 października 2005
Władze prefektury Czamdo (chiń. Changdu) w TRA ogłaszają kampanię wymierzoną w duchownych związanych z przywódcą Tybetu, ogłaszając, że „lamowie uznani przez Dalajlamę nie będą uznawani przez rząd Chin”. Nie mogą też wracać do kraju i „nie wolno utrzymywać z nimi żadnych kontaktów”.

27 października 2005
Parlament Europejski przyjmuje kolejną rezolucję w sprawie Tulku Tenzina Delka, wzywając rząd Chin do jego „natychmiastowego zwolnienia”.
Stały Komitet OZPL ratyfikuje oenzetowską Konwencję przeciwko Korupcji.

1 listopada 2005
Gjalcen Norbu, mianowany przez władze ChRL Panczenlamą i nazywany przez Tybetańczyków „Panczen zuma” – „fałszywy”, rozpoczyna pierwsze, tradycyjne, osiemnastodniowe odosobnienie medytacyjne w klasztorze Taszilhunpo.

3 listopada 2005
Lodi Gjari, specjalny wysłannik Dalajlamy odpowiedzialny za kontakty z władzami ChRL, wyraża nadzieję, że jeszcze w tym roku odbędzie się kolejna runda rozmów. Jednocześnie pojawiają się pogłoski, że zamierza on zrezygnować z tej funkcji.

9 listopada 2005
Na dziesięć dni przed oficjalną wizytą w Pekinie prezydent G. Bush przyjmuje w Białym Domu Dalajlamę. Rząd ChRL protestuje przeciwko spotkaniu, oskarżając Dalajlamę o „prowadzenie działalności wywrotowej”.

11 listopada 2005
Zagrożona wyginięciem tybetańska antylopa cziru (Panthelops hodgsonii) zostaje ogłoszona jedną z pięciu oficjalnych maskotek rozpoczynających się za tysiąc dni Igrzysk Olimpijskich w Pekinie.

16 listopada 2005
Przywódcy Kongresu i Senatu Stanów Zjednoczonych wyrażają poparcie dla Dalajlamy i jego walki o „prawdziwą autonomię” Tybetu oraz potępiają władze ChRL za gwałcenie praw Tybetańczyków.

18 listopada 2005
Stały Komitet Biura Politycznego KPCh „rehabilituje” Hu Yaobanga – rozumiejącego aspiracje Tybetańczyków, odsuniętego w 1987 roku sekretarza partii, którego śmierć stała się dwa lata później katalizatorem protestów w Pekinie – organizując skromną, zamkniętą uroczystość upamiętniającą rocznicę jego dziewięćdziesiątych urodzin. Część obserwatorów uznaje to za „najśmielsze” posunięcie polityczne od czasu przejęcia władzy przez ekipę przewodniczącego Hu Jintao w 2002 roku.

18-19 listopada 2005
W Edynburgu obraduje IV Światowa Konwencja Parlamentarzystów w sprawie Tybetu.

20 listopada 2005
„Dalajlama nie zabiega o niepodległość Tybetu”: G. Bush składa wizytę w Pekinie i wzywa przewodniczącego Hu Jintao – który nie podejmuje tematu – do zaproszenia do Chin przywódcy Tybetu. Choć amerykański prezydent czyni „wolność” głównym elementem swego przesłania, po raz pierwszy od kilkunastu lat przed wizytą na takim szczeblu nie odzyskuje jej żaden znany więzień polityczny.

21 listopada
Po latach negocjacji Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. Tortur oraz Innego Okrutnego, Nieludzkiego lub Poniżającego Traktowania albo Karania, M. Nowak rozpoczyna pierwszą wizytę w Chinach, w tym w TRA i Xinjiangu.

24 listopada 2005
Chiny uruchamiają system umożliwiający wysyłanie SMSów w języku tybetańskim.

25 listopada 2005
W klasztorze Drepung funkcjonariusze służb bezpieczeństwa i żołnierze AL-W brutalnie rozbijają pokojową, milczącą demonstrację ponad 400 mnichów, protestujących przeciwko aresztowaniu pięciu duchownych, którzy odmówili podpisania deklaracji lojalności wobec chińskiego państwa oraz potępienia Dalajlamy za „separatyzm”. Drepung zostaje odcięty od świata.

27 listopada 2005
Rządowa agencja Xinhua informuje, że p.o. sekretarza Komunistycznej Partii Chin Tybetańskiego Regionu Autonomicznego mianowano Zhanga Qingli, który zaczynał karierę w Komunistycznym Związku Młodzieży Chińskiej, głównym zapleczu politycznym przewodniczącego Hu Jintao, a od 1999 roku piastował różne stanowiska – w tym zastępcy sekretarza lokalnych struktur KPCh – w brutalnie pacyfikowanym przez władze chińskie Ujgurskim Regionie Autonomicznym Xinjiang.

28 listopada 2005
Urząd Imigracyjny w Katmandu skazuje na kary grzywny z zamianą na 11 miesięcy więzienia grupę 18 uciekinierów z Tybetu, którzy przekroczyli granicę „bez ważnych dokumentów podróży”.
Po ujawnieniu nakręconych w Chinach zdjęć, przedstawiających obdzieranie żywcem ze skóry psów i kotów, Paul McCartney ogłasza, że nigdy nie wystąpi w ChRL, oraz wzywa do bojkotu chińskich produktów i Igrzysk Olimpijskich w Pekinie.

29 listopada 2005
Parlament Bhutanu oskarża władze ChRL o systematyczne gwałcenie porozumienia z 1998 roku i nielegalne budowanie dróg na terenie tego kraju, a Tybetańczyków z TRA o masowe naruszanie granicy w poszukiwaniu osiągającego astronomiczne ceny grzyba gąsienicowego jarca gumbu (chiń. chong cao, łac. Cordyceps sinensis), któremu przypisuje się właściwości lecznicze i odmładzające.

grudzień 2005
Pekin rozpoczyna kampanię „modernizowania marksizmu” – obejmującą między innymi przygotowanie nowych przekładów dzieł „klasyków” i opracowanie podręczników szkolnych – której celem jest usunięcie „oczywistych sprzeczności” między obowiązującą ideologią a reformami rynkowymi.

2 grudnia 2005
„Praktyka stosowania tortur, mimo poprawy sytuacji przede wszystkim w aglomeracjach miejskich, nadal ma charakter powszechny”, stwierdza Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. Tortur oraz Innego Okrutnego, Nieludzkiego lub Poniżającego Traktowania albo Karania, kończąc wizytę w ChRL. M. Nowak oskarża też władze chińskie o „utrudnianie misji”, „zastraszanie ofiar i ich krewnych przez służby bezpieczeństwa”, „śledzenie” oraz „fizyczne uniemożliwianie spotkań”.

4 grudnia 2005
Komitet Centralny KPCh i Rada Państwa wzywają „władze” do „zwiększenia kontroli nad społeczeństwem” i „wzmocnienia pozycji partii”.

5 grudnia 2005
ChRL i Białoruś podpisują w Pekinie „memorandum porozumienia”, w którym przyznają sobie nawzajem status kraju o „pełnej gospodarce rynkowej”.

6 grudnia 2005
Według chińskich mediów wartość surowców, których złoża odkryto w Tybecie w latach 2000-2005, szacuje się na 22,3 miliarda USD.

8 grudnia 2005
„Będę dobrym żywym Buddą, który miłuje macierz i religię, służy ojczyźnie i jej ludowi” – uroczyste obchody dziesięciolecia intronizacji Gjalcen Norbu, mianowanego przez władze ChRL Panczenlamą.

12 grudnia 2005
Sześć dni po zabiciu trzech (według niezależnych źródeł – ponad dwudziestu) demonstrantów w Dongzhou władze chińskie informują o aresztowaniu oficera LPZ, który wydał rozkaz otworzenia ognia do tłumu chłopów, domagających się odszkodowań za odebraną im ziemię.
Ministerstwo Kolei ChRL ogłasza, że pociągi do Lhasy ruszą 1 lipca 2006 roku – sześć miesięcy przed terminem, a rządowe media dodają otwarcie, iż prócz „turystów i kupców” kolej ściągnie do Tybetu również „chińskich osadników”.

13-16 grudnia 2005
„Musimy gorliwie rozwiązywać problemy, które najbardziej niepokoją ludzi i godzą w ich fundamentalne interesy” – przewodniczący Hu Jintao składa wizytę w tybetańskich regionach prowincji Qinghai.

15 grudnia 2005
Parlament Europejski przyjmuje rezolucję, potępiającą ChRL za nową falę kampanii „edukacji patriotycznej” w Tybecie i aresztowania w Drepungu. Identyczne stanowisko zajmuje Komisja Europejska, która wzywa Pekin do kontynuowania dialogu z przedstawicielami Dalajlamy, podkreślając, że Tybet jest jednym z priorytetów w stosunkach między Unią Europejską a Chinami.

27 grudnia 2005
Naczelna Izba Kontroli informuje, że od stycznia do listopada 2005 roku chińscy urzędnicy sprzeniewierzyli 290 miliardów yuanów (35,8 mld USD), a pracownicy czterech największych państwowych banków udzieli 588,5 mld yuanów (73 mld USD) nielegalnych kredytów.

28 grudnia 2005
Władze stanu Himaćal Pradeś przedłużają dzierżawę ziemi dla tybetańskich uchodźców o 50 lat i zezwalają Centralnej Administracji Tybetańskiej w Indiach na nabywanie gruntów bez pośredników.

Home Aktualności Raporty Teksty Archiwum Linki Pomoc Galeria
 
NOWA STRONA (od 2014 r.)