Teksty. Z perspektywy Tybetańczyków

wersja do druku

Share

Tradycja kagju

Centralna Administracja Tybetańska

Linie szkoły kagju wywodzą się od Marpy Czokji Lodro (1012-1099) i Khjungpo Naldziora (978-1079). Marpa-Tłumacz najpierw uczył się od Drogmiego Jesze (993-1050), a następnie trzykrotnie odwiedził Indie i czterokrotnie Nepal w poszukiwaniu nauk. Miał stu ośmiu nauczycieli, w tym dwóch najważniejszych: Naropę i Maitripę. Od Naropy (1016-1100) otrzymał przekaz tantrycznych nauk “czterech zleconych linii” (bK’n-babs-bzhi) – dotyczących ciała iluzorycznego, przeniesienia świadomości, snu, czystego światła i wewnętrznego ciepła – których nauczał Tilopa (988-1069). Pierwotnym źródłem tych nauk był Budda Wadżradhara.

Marpa przeniósł te nauki do Tybetu i przekazał je swemu najsłynniejszemu uczniowi, Milarepie (1040-1123), największemu tantrycznemu joginowi Tybetu, który osiągnął ostateczny cel, oświecenie, w ciągu jednego żywota. Marpa powierzył Milarepie linię medytacji, a przekazy nauk uczniom takim, jak Ngog Czoku Dordże, Curton Łangje i Meton Czenpo. Od tego czasu w klasztorach Kagju praktykowano system ćwiczeń filozoficznych (bShad-grva) i medytacyjnych (sGub-grva). Najważniejszymi uczniami Milarepy byli Gampopa (1084-1161), znany także jako Dagpo Lhadzie, oraz Reczungpa (1084-1161). Pierwszy otrzymał przekaz nauk i praktyk “wielkiej pieczęci” (mahamudra) oraz sześciu jog Naropy i połączył je w jedną linię – dakpo kagju, będącą źródłem tradycji kagju. Gampopa, jako pierwszy, połączył też nauki mahamudry Milarepy ze stopniową ścieżką szkoły kadampa. Jego Klejnotowa ozdoba wyzwolenia jest jednym z najważniejszych traktatów stopniowej ścieżki. I Panczenlama Lobsang Czokji Gjalcen (1570-1662) włączył linię mahamudry szkoły kagju do tradycji gelug, tworząc linię ganden-kagju.

Z dakpo kagju wyłoniły się cztery główne szkoły, założone przez najwybitniejszych uczniów Gampopy. Żang Judakpa Congdu Dakpa (1123-1193) dał początek szkole celpa (Tshal-pa) kagju. Jego główny uczeń Łangom Cultrim Ningpo założył klasztor Gungthang i miał wielu wybitnych uczniów. Barom Darma Łangczuk zbudował klasztor Barom, od którego wzięła nazwę jego szkoła, barom (‘Ba-rom) kagju. Od słynnego mistrza mahamudry Phagmo Trupy Dordże Gjalpo (1110-1170) wywodzi się szkoła phagtru (‘Phag-gru) kagju. Jego uczniowie, tacy jak Taglung Thangpa, Kalden Jesze, Ling Repa Pema Dordże, Dzigten Gonpo i Kher Gompa, osiągnęli wysoki poziom duchowego urzeczywistnienia i założyli wiele własnych “podszkół”. Phagmo Trupa zbudował klasztor w Phagmo, przemianowany później na Sensa Thil.

I Karmapa, Dysum Khjenpa (1110-1193) założył szkołę kamcang, znaną również jako karma kagju. Tradycja ta zawdzięcza siłę i sukces nieprzerwanej linii inkarnacji swego założyciela. Największą sławę zdobyli II Karmapa, Karma Pakszi (1206-1282), III, Rangdziung Dordże (1284-1339) i VIII, Mikjo Dordże (1507-1554). XVI Karmapa Rangdziung Rigpe Dordże (1924-81) został wybrany (na wychodźstwie) głową całej tradycji kagju. Główną siedzibą szkoły był klasztor Curphu (centralny Tybet); na wychodźstwie rolę tę pełni uniwersytet klasztorny w Rumteku (Sikkim). Po śmierci XVI Karmapy rolę regentów pełniło czterech najwyższych lamów tej tradycji: Szamar Rinpocze, Situ Rinpocze, Gjalcab Rinpocze i Dziamgon Kongtrul Rinpocze.

Z phagtru kagju wyłoniło się osiem podszkół. Na czele drikung (‘Brigung) kagju – której założycielem jest Drikung Kjopa Dzigten Gonpo (1143-1217) – stoi obecnie Drikung Kjabgon Cze-Cang (ur. 1946). Jest 37. głową tej linii, mieszka w Ladakhu. Taglung (sTag-lung) kagju powołał Taglung Thangpa Taszi Pel (1142-1210). Głową szkoły jest mieszkający w Sikkimie Szabdrung Rinpocze. Na czele założonej przez Czodzie Gjari Jesze Dordże, znanego także jako Ling Repa (1128-1189), drukpa (‘Brug pa) kagju stoi obecnie XII Drukczen Rinpocze, który odtworzył swój klasztor w Dardżylingu.

Do dziś przetrwały tylko te trzy tradycje (największą z nich jest drukpa). Pozostałe – trophu (Khrophu), założona przez Rinpocze Gjalcę, bratanka Phagmo Trupy, który zbudował klasztor Trophu; marcang (sMar-tsang), utworzona przez Marpę Rinczena Lodro; jelpa (Yel-pa) Jelpy Jesze Ceg; szungseb (Shugs-gseb) Czokji Senge; i jamzang (gYa’abzang) kagju Jeszego Senge – przestały niestety istnieć jako odrębne instytucje, niemniej lamowie innych linii kagju do dziś przekazują pewne doktryny owych szkół.

Tradycję szangpa kagju, jedną z dwóch pierwotnych linii kagju, założył wielki Khjungpo Naldzior (918-1079). W Tybecie studiował bon i dzogczen, następnie wyruszył do Nepalu, gdzie spotkał aczarię Sumati. Został tłumaczem i powędrował do Indii. Studiował pod kierunkiem stu pięćdziesięciu nauczycieli. Został mistrzem doktryn ezoterycznych i egzoterycznych oraz medytacji. Jego najważniejszymi nauczycielami byli Sukhasiddha, Rahulagupta i Niguma, partnerka Naropy. Wiele przekazów otrzymał bezpośrednio od dakiń. Po powrocie do Tybetu przyjął ślubowania od mistrza szkoły kadampa, Langri Thangpy.

Zgodnie z przepowiedniami dakiń, założył klasztor Szang-szong w Jeru Szang w środkowym Tybecie, od którego wzięła nazwę ta tradycja kagju, oraz wiele innych świątyń. W dawnym Tybecie szkoła ta miała ponad sto klasztorów. Najsłynniejszymi uczniami Khjungpo Naldziora byli Mehu Tonpa, Mogczogpa i Szang Gomczo Senge. Jeden z mistrzów tej szkoły, Buton Rinczen Drup, przekazał Congkhapie linię guhjasamadza tantry Curtona Łangi Dordże.

Główne praktyki szangpa kagju to tantry mahakali, czakrasamwary, hewadżry, guhjasamadzy i mahamai, mahamudra oraz sześć doktryn Nigumy. Najważniejszym współczesnym przedstawicielem tej tradycji był Kalu Rinpocze (1905-1989), jeden z najwybitniejszym mistrzów kagju w tym stuleciu. Doktryna wszystkich szkół tradycji kagju opiera się na mahamudrze i sześciu jogach Naropy. Różnice zasadzają się jedynie na rozkładzie akcentów.

Mahamudrę, serce nauk kagju, przedstawia się zgodnie z tradycją sutr i tantr. Oba aspekty tych nauk służą bezpośredniemu zrozumieniu natury umysłu. Choć poszczególne szkoły inaczej rozkładają akcenty, z reguły nauczają mahamudry w kategoriach podstawy, ścieżki i owocu. Najważniejsze praktyki tantryczne tej tradycji to sześć jog Naropy, Czakrasamwara i Mahakala.

W klasztorach szkoły kagju studiuje się Doskonałość Mądrości, madhjamikę, dyscyplinę i fenomenologię, wspólne wszystkim tradycjom buddyzmu tybetańskiego.

Na czele szkoły Kagju stoi obecnie Jego Świątobliwość XVII Karmapa, Ugjen Drodul Trinlej Dordże (ur. 1985).

Home Aktualności Raporty Teksty Archiwum Linki Pomoc Galeria
 
NOWA STRONA (od 2014 r.)