Helsińska Fundacja Praw Człowieka
1-01-2011
Tybet w 2010 roku. Chronologia
8 stycznia 2010
Specjalne posiedzenie Biura Politycznego Komitetu Centralnego KPCh poświęcone „długofalowej stabilizacji" w Tybecie.
11 stycznia 2010
„W ciągu 30 lat urzędnicy państwowi uciekli z kraju z 50 miliardami dolarów", informują chińskie media.
13 stycznia 2010
Po wykryciu „operacji Aurora", serii „niezwykle wyrafinowanych" ataków na konta pocztowe chińskich działaczy praw człowieka oraz kilkadziesiąt ważnych instytucji, koncern Google zapowiada, iż przestanie cenzurować chińską wersję wyszukiwarki i że rozważa wycofanie się z ChRL. „To nie Google opuszcza Chiny, to Chiny opuszczają świat", komentują „obywatele sieci". Inni składają kwiaty i zapalają świeczki przed siedzibą koncernu w Pekinie, czego natychmiast zakazują władze.
15 stycznia 2010
Zmiany we władzach TRA: nowym gubernatorem mianowany zostaje Pema Thinle (chiń. Baima Chilin, Pelma Chiley) - dotychczasowy zastępca, były oficer Armii Ludowo-Wyzwoleńczej z siedemnastoletnim stażem służby, któremu przed kilkoma dniami powierzono również fotel wicesekretarza partii. To pierwszy żołnierz na tym stanowisku od ponad trzech dekad (w pierwszym okresie chińskiej okupacji Tybetem rządzili niemal wyłącznie przedstawiciele wojska). Jego poprzednik Dziampa Phuncog (chiń. Qiangba Puncog, Xiangba Pingcuo) zajmuje stanowisko przewodniczącego legislatury, Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych. Ustępujący Legczog (chiń. Lieque, Legqog) przechodzi na emeryturę.
ZPL informuje, że w minionym roku gospodarka TRA wzrosła, tradycyjnie, o 12 procent, a dochody „chłopów i koczowników" o 13 procent - do 3589 yuanów rocznie (czyli 1,44 USD dziennie) na głowę.
Przewodniczący Hu Jintao i premier Wen Jiabao „nadają zaszczytny tytuł Bohaterskiego Szwadronu Ośnieżonego Płaskowyżu" specjalnemu oddziałowi paramilitarnej Ludowej Policji Zbrojnej w Tybecie.
18-20 stycznia 2010
W Pekinie obraduje V Forum ds. (całego - to jest nie tylko w TRA) Tybetu - deklarowanymi priorytetami partii pozostają szybki rozwój gospodarczy napędzany zwiększonymi subsydiami rządu centralnego i walka z „separatyzmem".
18 stycznia 2010
Szef Departamentu Imigracyjnego Nepalu grozi wydaniem ambasadzie ChRL dziesięciorga uciekinierów z Tybetu zatrzymanych w drodze do Katmandu, lecz jak większość tybetańskich uchodźców zostają oni przekazani przedstawicielstwu Wysokiego Komisarza ONZ.
19 stycznia 2010
Huang Songyou, zdymisjonowany wiceprzewodniczący Najwyższego Sądu Ludowego, zostaje skazany na dożywocie za przyjmowanie łapówek.
24 stycznia 2010
„Jeśli sędzia depce konstytucję, nie ma pojęcia o historii partii i rzuca fałszywe oskarżenia, niszczy wizerunek kraju, który w tej sytuacji nie może mienić się harmonijnym państwem prawa" - czterech sędziwych aparatczyków KPCh wystosowuje list otwarty w obronie skazanego na 11 lat więzienia Liu Xiaobo.
25 stycznia 2010
Centralna Administracja Tybetańska w Indiach zapowiada dziewiątą rundę rozmów między wysłannikami Dalajlamy a przedstawicielami władz w Pekinie.
Cztery kolejne wyroki śmierci po lipcowych zamieszkach w Turkiestanie Wschodnim.
28 stycznia 2010
Tybetańskie źródła informują o skazaniu na kary do trzech lat więzienia czworga mieszkańców okręgu Sog (chiń. Suo), zatrzymanych w grudniu przed lhaskim Dżokhangiem.
30 stycznia 2010
Tybetańskie źródła informują o skazaniu na 19 miesięcy więzienia Tasziego Dhondupa, pieśniarza zatrzymanego w grudniu za nagranie „wywrotowej" płyty „Tortury bez śladu".
1 lutego 2010
Wysłannicy Dalajlamy wracają do Indii po dziewiątej rundzie rozmów z przedstawicielami władz ChRL, którzy informują media, że stanowisko Chin nie uległo i nie ulegnie żadnym zmianom.
Z zakładu karnego w Sichuanie ucieka tybetański więzień; bierze zakładnika, chińskiego strażnika słynącego z okrucieństwa wobec osadzonych pochodzenia tybetańskiego.
2 lutego 2010
Tuż po bezprecedensowej groźbie „sankcji" za dawno uzgodnioną sprzedaż uzbrojenia Tajwanowi, Pekin przestrzega prezydenta Obamę przed ewentualnym spotkaniem z Dalajlamą, grożąc, że pogorszy to stosunki dwustronne i nie pomoże USA „w walce z kryzysem".
„Jego Świątobliwość Dalajlama konsekwentnie mówi o przyszłości Tybetu w granicach Chińskiej Republiki Ludowej, nie widzimy więc powodu, o ile chińscy przywódcy będą mieli wolę polityczną, dla którego nie moglibyśmy wypracować wspólnego stanowiska. Pragniemy powtórzyć słowa Jego Świątobliwości, który deklaruje gotowość współpracy z rządem centralnym Chin, aby Tybetańczycy mogli odzyskać godność i dumę, a ChRL zapewnić sobie stabilizację i jedność", wysłannicy Dalajlamy zdają relację z dziewiątej rundy rozmów. „Tybet będzie szedł własną drogą z Dalajlamą i bez niego", odpowiada agencja Xinhua.
4 lutego 2010
„Będę strzec przewodniej roli Komunistycznej Partii Chin, sprawy socjalizmu, jedności narodowej i etnicznej" - Gjalcen Norbu, mianowany przez Pekin Panczenlamą, zostaje wiceprzewodniczącym Ogólnochińskiego Stowarzyszenia Buddyjskiego.
14 lutego 2010
Kilkuset Tybetańczyków z Ngaby (chiń. Aba) w Sichuanie rozpoczyna Nowy Rok swojego kalendarza symbolicznym, milczącym protestem na znak żałoby po zabitych w ostatnich dwóch latach. Policja zatrzymuje trzy osoby.
15 lutego 2010
Na wyraźne żądanie Chin służby nepalskie zaczynają kontrolować granicę z Tybetem w odludnym Mustangu.
18 lutego 2010
W dniu pierwszego spotkania prezydenta Baracka Obamy (i Sekretarz Stanu Hillary Clinton) z Dalajlamą CNN publikuje sondaż, z którego wynika, iż 75 procent Amerykanów uważa, że Tybet powinien być niepodległy, a 53 przedkłada walkę o prawa człowieka nad dobre stosunki z ChRL. W wielu regionach - w przeciwieństwie do „żałobnego" Nowego Roku - Tybetańczycy radośnie świętują spotkanie w Waszyngtonie.
24 lutego 2010
Komunistyczna Partia Chin nowelizuje „kodeks etyczny", by „skuteczniej walczyć" z powszechną korupcją.
26 lutego 2010
Tybetańskie źródła informują, że w listopadzie 2009 roku Pośredni Sąd Ludowy w Kardze, w Sichuanie skazał trzech Tybetańczyków - za „separatystyczne podżeganie" i „zakłócanie porządku publicznego" - na karę śmierci, której wykonanie zawieszono na dwa lata, dożywocie i szesnaście lat więzienia.
28 lutego 2010
Gjalcen Norbu, mianowany przez Pekin Panczenlamą, zostaje członkiem Krajowego Komitetu Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej.
marzec 2010
Najgorsza susza od stu lat w południowo-zachodnich Chinach i niektórych regionach Tybetu. Ponad 24 miliony osób tracą dostęp do wody pitnej.
2 marca 2010
Władze chińskie ogłaszają kolejną kampanię „mocnego uderzenia" w Lhasie i pozostałych prefekturach TRA. Miasto patrolują wzmocnione oddziały policyjne w pełnym rynsztunku bojowym; na posterunkach na rogatkach przeszukuje się wszystkie pojazdy i legitymuje pasażerów. Według lokalnych mediów pierwszego dnia zatrzymanych zostaje 70 osób.
3-14 marca 2010
Doroczne posiedzenia - rytuał zatwierdzania decyzji podjętych przez partię - Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych oraz Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej. Przywódcy mówią głównie o zagrożeniach związanych z wychodzeniem z globalnego kryzysu. „Skokowy" rozwój Tybetu ma teraz - zgodnie z hasłami „populistycznej" frakcji prezydenta i premiera - koncentrować się przede wszystkim na potrzebach „ludzi", a nie gigantycznych projektach infrastrukturalnych.
7 marca 2010
Gubernator TRA Pema Thinle mówi dziennikarzom, że Gendun Czokji Nima - Panczenlama uprowadzony przez władze chińskie w 1995 roku - i jego najbliżsi „prowadzą szczęśliwe życie w Tybecie".
Przed „marcowymi rocznicami" nepalska policja „prewencyjnie" zatrzymuje przedstawiciela Dalajlamy w Katmandu.
10 marca 2010
„Niezależnie od tego, co mówi rząd Chin, istnieje poważny problem Tybetu. Świat o tym wie, gdyż ma dowody w postaci wszechobecności wojska i ograniczeń w swobodzie podróżowania. Nie służy to nikomu. Musimy zrobić wszystko, by problem ten rozwiązać. Od ponad trzydziestu lat staram się na wszelkie sposoby nawiązać rozmowy z Chińską Republiką Ludową w duchu Drogi Środka, czyli korzyści dla obu stron. Choć jasno wyraziłem aspiracje Tybetańczyków w zgodzie z konstytucją ChRL i Ustawą o regionalnej autonomii narodowej, nie osiągnęliśmy żadnych wymiernych rezultatów. Sądząc po postawie obecnych przywódców Chin, nadzieje na rychłe wypracowanie rozwiązania są niewielkie. Niemniej jednak pozostajemy niewzruszenie oddani kontynuowaniu dialogu", mówi Dalajlama w dorocznym orędziu.
Przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek wzywa ChRL do „zmiany postawy" wobec dialogu z Dalajlamą.
W Markhamie (chiń. Mangkang) protestują setki Tybetańczyków, domagających się odszkodowań za wywołaną przez chińskie kopalnie dewastację środowiska naturalnego. Policja próbuje zatrzymać przywódców, ale kilku młodych ludzi zaczyna kaleczyć się nożami i grozić, że odbiorą sobie życie, jeśli zostanie aresztowany choćby jeden Tybetańczyk. Urzędnicy proszą o pomoc w zakończeniu demonstracji lokalnych lamów.
Rocznicowy protest mnichów w okręgu Dzomda (chiń. Jiangda) prefektury Czamdo (chiń. Changdu). Płonie samochód należący do władz lokalnych. Policja aresztuje dwóch duchownych.
14 marca 2010
Grupa uczniów w Maczu (chiń. Maqu) inicjuje rocznicowy protest, do którego dołączają setki Tybetańczyków, skandujących niepodległościowe hasła. Demonstrantów otacza policja, która zatrzymuje kilkadziesiąt osób, co wywołuje kolejną manifestację przed siedzibą władz lokalnych.
Mimo gróźb władz mieszkańcy Lhasy oddają hołd pamięci ofiar pacyfikacji protestów z 14 marca 2008 roku, zamykając swoje hotele i sklepy.
Policja odcina od świata klasztor Dica w okręgu Bajan (chiń. Hualong) prowincji Qinghai, w którym pojawiają się „rocznicowe" ulotki, zatrzymuje trzech mnichów i zamyka działającą przy świątyni szkołę.
17 marca 2010
Chińskie służby bezpieczeństwa zatrzymują czterech nastolatków w Markhamie (chiń. Mangkang). Wszyscy zostają oskarżeni o „podżeganie do działalności wywrotowej" (w postaci publikowania artykułów w szkolnej gazetce).
18 marca 2010
Tybetańskie źródła informują, że przed kilkoma dniami sąd w Lhasie skazał na karę pięciu lat więzienia Ariego Rinpocze, opata klasztoru Onpo, którego mnisi zorganizowali pierwszy protest na Barkhorze 10 marca 2008 roku. Syn Rinpocze, Daszer został skazany na dziesięć lat więzienia.
22 marca 2010
Po trzech miesiącach sporów z władzami w Pekinie chińska wyszukiwarka Google zostaje przeniesiona na serwery w Hongkongu.
W Kham Driru (chiń. Biru), w prefekturze Nagczu (chiń. Naqu) protestują dzieci ze szkoły podstawowej. Skandują niepodległościowe hasła i domagają się powrotu Dalajlamy. Policja odcina szkołę od świata, służba bezpieczeństwa przesłuchuje uczniów i ich rodziców.
31 marca 2010
W Sertharze (chiń. Seda) protestuje dwóch mnichów z zakazaną tybetańską flagą. Zostają zatrzymani.
kwiecień 2010
Chiny, choć wcześniej kategorycznie temu zaprzeczały, informują Indie o rozpoczęciu budowy największej w Tybecie tamy na Jarlung Cangpo (Brahmaputra).
2 kwietnia 2010
Brutalne pobicie i zatrzymanie samotnego demonstranta w Sertharze.
3-8 kwietnia 2010
Fala symbolicznych protestów - i zatrzymań, także dzieci - w okręgu Serthar.
6 kwietnia 2010
Zatrzymanie dwóch tybetańskich studentów (i znanych blogerów) z „Uniwersytetu Mniejszości" w Lanzhou.
8 kwietnia 2010
Do grupy mnichów z zakazaną tybetańską flagą dołączają setki świeckich, domagając się zamknięcia kopalni w Njarongu (chiń. Xinlong), w Sichuanie.
9 kwietnia 2010
Sąd ludowy w Ngabie (chiń. Aba) skazuje na kary od sześciu do trzynastu lat więzienia trzech Tybetańczyków oskarżonych o prowadzenie „działalności separatystycznej".
10 kwietnia 2010
Dalajlama i tybetański rząd na wychodźstwie składają Polakom wyrazy współczucia po tragedii w Smoleńsku i śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
14 kwietnia 2010
Trzęsienie ziemi i tysiące ofiar w prefekturze Juszu (chiń. Yushu), w Qinghai. Tybetańczycy oskarżają władze o zaniżanie liczby zabitych (oficjalnie: 2698) - według niezależnych źródeł może ich być ponad dziesięć tysięcy - opieszałość, indolencję, „faworyzowanie" Hanów nawet podczas akcji ratunkowej i machinacje propagandowe.
18 kwietnia 2010
Po premierze Wenie miejsce katastrofy w Juszu odwiedza prezydent Hu Jintao. Na wydobytej z gruzów tablicy pisze kredą: „Tu będą nowe szkoły! Tu będą nowe domy!". Delikatna relikwia zostaje natychmiast przewieziona do muzeum w Silingu, gdzie grupa ekspertów ma ją zachować dla potomnych.
20 kwietnia 2010
Władze chińskie nakazują tysiącom mnichów, którzy spontanicznie, jako pierwsi nieśli pomoc ofiarom trzęsienia ziemi w Juszu, opuszczenie terenu katastrofy. Blokują także przekazywanie darów przez niezależne organizacje i osoby prywatne.
21 kwietnia 2010
Pekin ogłasza jednodniową żałobę narodową po katastrofie w Juszu.
23 kwietnia 2010
Aresztowanie Tagjala, znanego intelektualisty z Silingu, współautora listu otwartego, krytykującego postawę władz po tragedii w Juszu.
24 kwietnia 2010
Dziewięć miesięcy po krwawych rozruchach w Urumczi Pekin odwołuje Wanga Lequana, sekretarza partii w Xinjiangu.
26 kwietnia 2010
Władze informują, że liczba chińskich internautów przekroczyła 400 milionów.
1 maja 2010
Oficjalne otwarcie Expo w Szanghaju (zorganizowanie wystawy kosztowało Chiny tyle, co igrzyska olimpijskie w Pekinie).
4 maja 2010
Tybetańscy demonstranci ścierają się z policją w Markhamie (chiń. Mangkang), protestując przeciwko ponownemu otwarciu kopalń na zboczu świętej dla nich góry. Są ranni. Służby bezpieczeństwa zatrzymują dwanaście osób, które próbują złożyć w tej sprawie petycje w Lhasie i Chengdu.
10 maja 2010
Władze w Lhasie ogłaszają nowe przepisy, nakazujące spisywać każdego, kto chce wydrukować lub skopiować jakikolwiek dokument.
13 maja 2010
„Rosja jest gotowa pomóc zakończyć konflikt między ChRL a duchowym przywódcą Tybetu, Dalajlamą", oświadcza w Dumie szef rosyjskiego MSZ.
14 maja 2010
Tybetańskie źródła informują, że w styczniu skazano na 15 lat więzienia Lhamo Kjab, emerytowaną nauczycielkę z Nagczu (chiń. Naqu) zatrzymaną w 2008 roku w związku z falą protestów przeciwko chińskim rządom.
15 maja 2010
Chińska policja otwiera ogień do Tybetańczyków, protestujących przeciwko cementowni, która niszczy łąki w Labrangu (chiń. Xiahe), w prowincji Gansu. Rany odnosi piętnaście osób.
Służby bezpieczeństwa zatrzymują czterech mnichów w okręgu Dzomda (chiń. Jiangda), oskarżanych o „podżeganie" do protestów w 2008 roku. Następnego ranka funkcjonariusze wracają po dwóch przełożonych klasztoru, którzy wcześniej odmówili udziału w kampanii „edukacji patriotycznej".
16 maja 2010
Symboliczny protest i zatrzymanie dwóch Tybetańczyków w Sertharze, w prowincji Sichuan.
17 maja 2010
Policja zatrzymuje i osadza w areszcie domowym opata klasztoru Rongpo w Nagczu (chiń. Naqu), siedemdziesięciopięcioletniego Dałę Rinpocze, którego oskarżyła o konsultowanie z Dalajlamą procesu poszukiwań nowego wcielenia innego inkarnowanego lamy z tej świątyni. W Rongpo zaczyna się kampania edukacji patriotycznej - kilkunastu duchownych zostaje wydalonych, jeden odbiera sobie życie.
20 maja 2010
Chińskie media informują o ukaraniu w ostatnim półroczu ponad trzech tysięcy urzędników za defraudację niemal czterech bilionów yuanów (dwa biliony PLN) z pakietu przeznaczonego na ratowanie gospodarki w związku z globalnym kryzysem.
21 maja 2010
Pierwszy czat chińskich blogerów z Dalajlamą, który odpowiada na pytania wybrane przez ponad 12 tysięcy „obywateli sieci".
Tybetańczycy protestujący przeciwko chińskim kopalniom w okręgu Namling (chiń. Nanmulin) prefektury Szigace atakują kamieniami wezwany przez urzędników policyjny konwój. Funkcjonariusze strzelają w powietrze, brutalnie biją i zatrzymują kilkudziesięciu demonstrantów.
25 maja 2010
Pośredni Sąd Ludowy w Lhasie skazuje na karę śmierci Sonama Ceringa, oskarżonego o udział w rozruchach i podżeganie do podpalania chińskich sklepów 14 marca 2008 roku. Wykonanie wyroku zostaje zawieszone na dwa lata. Pięciu innych Tybetańczyków otrzymuje kary od trzech do siedmiu lat więzienia za ukrywanie Ceringa.
30 maja 2010
Najwyższy Sąd Ludowy, Najwyższa Prokuratura Ludowa, Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwa i Ministerstwo Sprawiedliwości ChRL ogłaszają wspólnie zakaz wykorzystywania dowodów uzyskanych przy pomocy tortur.
czerwiec 2010
Tybetańczycy z Juszu protestują przeciwko planom władz, które chcą przesiedlić ofiary trzęsienia ziemi do domów budowanych z dala od miasta, odbierając ocalonym ich własne, lepiej położone działki.
Pośredni Sąd Ludowy w Lhasie skazuje dwóch mnichów Drepungu za udział w pokojowym proteście 10 marca 2008 roku: Dziamphela Łangczuka na karę dożywotniego więzienia oraz Kunczoka Nimę na dwadzieścia lat więzienia.
1 czerwca 2010
Władze nakazują lhaskim pensjonatom i hotelom instalowanie systemów „monitorujących" wszystkich gości.
7 czerwca 2010
Biuro Bezpieczeństwa Publicznego zatrzymuje kolejnych trzech mnichów w okręgu Dzomda (chiń. Jiangda) w związku z protestami w 2008 roku.
13 czerwca 2010
Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego ogłasza siedmiomiesięczną kampanię yanda - „mocne uderzenie" w przestępczość kryminalną w całym kraju.
24 czerwca 2010
Sąd ludowy okręgu Yanqi prowincji Xinjiang skazuje na karę 15 lat więzienia, utratę praw politycznych na pięć lat i grzywnę za „okradanie antycznych grobowców" Karmę Samdupa, słynnego tybetańskiego biznesmena, ekologa i społecznika. Te najwyraźniej sfabrykowane zarzuty oficjalnie oddalono w 1998 roku. Cała sprawa wygląda na zemstę urzędników z Czamdo, których bracia skazanego (również działacze) oskarżyli o organizowanie nielegalnych polowań na zwierzęta należące do gatunków zagrożonych wyginięciem. Wszyscy próbujący im pomóc, apelując do władz wyższego szczebla - w sumie kilkadziesiąt osób - znaleźli się za kratami. Wszyscy byli też bici i torturowani, jak Karma, który mówił o tym w sądzie. Drakońska kara wpisuje się w bezprecedensową kampanię wymierzoną nawet w tych przedstawicieli tybetańskiej elity - intelektualistów, pisarzy, działaczy społecznych - którzy unikali drażliwych kwestii politycznych.
27 czerwca 2010
Policja zatrzymuje siedmiu tybetańskich sołtysów w okręgu Dzoge (chiń. Ruoergai), którzy próbują mediować w błahym, lokalnym sporze. Zostają oskarżeni o zorganizowanie „nielegalnego zgromadzenia" i „podżeganie".
lipiec 2010
Niezależne źródła informują o aresztowaniu trzech pisarzy - Dhonkho, Buddy i Kelsanga Dzimpy - którzy w 2008 roku opublikowali artykuły poświęcone fali tybetańskich protestów.
Po raz pierwszy od 2007 roku władze Nepalu łamią „dżentelmeńską umowę" z Biurem Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców (UNHCR), wydając Chinom troje Tybetańczyków.
1 lipca 2010
Według chińskiego odpowiednika NIK urzędnicy zdefraudowali sześć miliardów dolarów przeznaczonych na pomoc dla ofiar trzęsienia ziemi w Wenchuanie w 2008 roku.
Otwarcie czwartego portu lotniczego w TRA (w Ngari).
3 lipca 2010
Sąd ludowy w Czamdo skazuje na pięć lat więzienia Rinczena Samdupa - ekologa, działacza i brata Karmy skazanego w czerwcu w Xinjiangu na 15 lat pozbawienia wolności.
5 lipca 2010
Policja zatrzymuje i uprowadza Tasziego Topgjala, szóstego już członka rodziny Karmy Samdupa, skazanego na piętnaście lat więzienia znanego działacza społecznego i ekologa.
6 lipca 2010
Władze Nepalu tradycyjnie już zakazują Tybetańczykom publicznego świętowania urodzin Dalajlamy.
7 lipca 2010
W okręgu Dzoge (chiń. Ruoergai) w prowincji Sichuan zostaje zatrzymany Kelsang Cultrim, intelektualista i pisarz, który rok wcześniej nagrał „apel do świata" i DVD poświęcone historii Tybetu oraz aspiracjom Tybetańczyków i od tego czasu się ukrywał.
14 lipca 2010
Władze zamykają nagle wszystkie najpopularniejsze serwisy mikroblogowe w Chinach oraz dziesiątki „krytycznych" blogów.
20 lipca 2010
Pekin informuje o powołaniu nowej „małej wiodącej grupy roboczej do spraw Tybetu", którą nadal kieruje Jia Qinglin, członek Stałego Komitetu politbiura KPCh i przewodniczący OLPKK. „Grupa" - złożona głównie z przedstawicieli resortów siłowych - po raz pierwszy formalnie sprawuje pieczę nad wszystkimi ziemiami tybetańskimi w TRA, Qinghai, Sichuanie, Yunnanie i Gansu.
27 lipca 2010
Pekin informuje, że w ciągu ostatnich czterech lat rząd centralny wydał na rozwój Tybetu ponad 20 miliardów dolarów, które zainwestowano w 188 „kluczowych projektów infrastrukturalnych".
Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego ChRL zaleca zrezygnowanie z publicznego upokarzania - czyli osławionych „parad wstydu" - podejrzanych o popełnienie przestępstwa kryminalnego.
30 lipca 2010
Sąd ludowy okręgu Serthar (chiń. Seda) w prowincji Sichuan skazuje na kary dwóch i pół roku więzienia Kaldena i Sonama Topdena, których zatrzymano 16 maja za rozrzucenie w mieście setek ulotek z apelem o powrót Dalajlamy i wolność Tybetu.
sierpień 2010
Media informują o przerzuceniu około dziesięciu tysięcy chińskich żołnierzy do okupowanej przez Pakistan części Ladakhu.
1 sierpnia 2010
Tysiące Tybetańczyków ocalałych z kwietniowego trzęsienia ziemi protestują w Juszu przeciwko planowanym przez władze przesiedleniom i niskim odszkodowaniom.
2 sierpnia 2010
Adwokat Karmy Samdupa, słynnego filantropa i działacza społecznego skazanego na 15 lat więzienia, informuje, że apelacja jego klienta została odrzucona. Wiadomość o decyzji sądu, który nie odniósł się do przedstawionych mu dokumentów ani nie uzasadnił swojej decyzji, przekazano zainteresowanym z niemal miesięcznym opóźnieniem.
2 sierpnia 2010
W Lhoce zostaje intronizowany tulku, którego imię - zgodnie z nowymi, restrykcyjnymi przepisami - po raz pierwszy wylosował mianowany przez Pekin Panczenlamą Gjalcen Norbu.
7 sierpnia 2010
W okręgu Drugczu (chiń. Zhouqu) prefektury Kanlho (chiń. Gannan) prowincji Gansu osuwiska i lawiny błotne (zdaniem wielu ekspertów wywołane karczowaniem lasów i budową sieci elektrowni wodnych, według rządowych mediów „najtragiczniejsze od sześciu dekad") zabijają 1435 osób, ponad trzysta uznaje się za zaginione. Następnego dnia miejsce tragedii odwiedza premier Wen Jiabao. Choć region ma status autonomii tybetańskiej, według rządowych mediów Tybetańczycy - formalnie większość - stanowią tam „30 procent populacji".
12 sierpnia 2010
Tybetańskie źródła informują, że 26 czerwca, po trzydniowym procesie, Pośredni Sąd Ludowy w Lhasie skazał na karę dożywotniego więzienia Dordże Tasziego - najbogatszego Tybetańczyka, którego wcześniej władze wielokrotnie nagradzały i uznawały „za jednego z dziesięciu najwybitniejszych młodych ludzi". Jego starszego brata, Dordże Cetena, skazano na sześć lat więzienia. Dordże Taszi - właściciel między innymi jednego z najstarszych i najpopularniejszych hoteli w Lhasie - został zatrzymany kilka tygodni po wybuchu tybetańskich protestów w 2008 roku. Nie wiadomo, gdzie był przetrzymywany i co mu zarzucano, ale fakt, iż nie podano do wiadomości publicznej żadnej informacji o drakońskim wyroku, może wskazywać, że sprawa miała charakter albo podtekst polityczny. Sąd nakazał też skonfiskowanie jego majątku, którego wartość szacuje się na 4,3 miliarda yuanów (dwa miliardy PLN).
Dwóch mnichów wychodzi na główny plac w Lithangu, w Kardze z zakazaną tybetańską flagą i portretem Dalajlamy. Kiedy pojawia się policja, unikają zatrzymania dzięki postawie osłaniającego ich tłumu Tybetańczyków.
15 sierpnia 2010
Pekin ogłasza dzień żałoby narodowej po tragedii w Drugczu.
16 sierpnia 2010
ChRL wyprzedza Japonię i staje się drugą gospodarką świata.
18 sierpnia 2010
Funkcjonariusze chińskiej policji otwierają ogień do tybetańskich demonstrantów w Paljulu (chiń. Baiyu), protestujących przed siedzibą władz lokalnych przeciwko rozbudowie kopalni złota i domagających się odszkodowań za dewastację środowiska naturalnego. Na miejscu giną co najmniej cztery osoby, około trzydziestu jest rannych.
21 sierpnia 2010
Premier Wen Jiabao wygłasza zaskakujące przemówienie, w którym wzywa do przeprowadzenia „reformy struktury politycznej", gdyż bez niej „mogą zostać utracone owoce przemian gospodarczych".
30 sierpnia 2010
Agencja Xinhua informuje o „przypadkowym" zastrzeleniu tybetańskiego demonstranta, który stał na czele grupy atakującej policjantów kamieniami i nożami w Paljulu. Podczas incydentu - do którego miało dojść 15, a nie jak twierdzą tybetańskie źródła 18 sierpnia - rannych zostało czterech funkcjonariuszy i zatrzymano trzydziestu pięciu demonstrantów. Tybetańczycy domagali się jakoby uwolnienia Hana, którego aresztowano za „nielegalne prowadzenie kopalni złota".
wrzesień 2010
Skandal w Nepalu po ujawnieniu nagrania, na którym maoistowski poseł prosi „chińskiego przyjaciela" o 500 milionów rupii na kupno głosów potrzebnych „przepchnięcia" wyboru premiera przez parlament.
1 września 2010
„Mam 76 lat. Należy rozłożyć odpowiedzialność tak, jakby mnie nie było. Będę pracować dla Tybetu aż do śmierci, ale w innym charakterze", oświadcza Dalajlama w przeddzień pięćdziesiątej rocznicy „święta tybetańskiej demokracji", odpowiadając na apele społeczności emigracyjnej, która prosi go o dalsze przewodzenie diasporze.
Pekin ogłasza nowe przepisy: do zakupu karty SIM niezbędna jest rejestracja i dokument tożsamości.
2 września 2010
Setki absolwentów Instytutu Tradycyjnej Medycyny Tybetańskiej, którym w tym roku zaproponowano zaledwie sześćdziesiąt nowych etatów, domagają się zwiększenia liczby miejsc pracy. Studenci, którzy umawiają się na udział w proteście przed budynkami rządowymi w Lhasie, wysyłając wiadomości tekstowe, zostają zatrzymani. Według tybetańskich źródeł „znika wiele osób".
6 września 2010
Przewodniczący Hu Jintao składa w Shenzhenie mglistą obietnicę „poszerzania socjalistycznej demokracji z wyborami".
7 września 2010
Lokalne media donoszą, że przedstawiciele tybetańskiej administracji na wychodźstwie ostrzegają indyjski wywiad i służby bezpieczeństwa przed próbami „infiltracji chińskich agentów" do struktur diaspory.
8 września 2010
Pośredni Sąd Ludowy w Czamdo (chiń. Changdu) skazuje na trzynaście lat więzienia Łangdu, mnicha, który rok wcześniej samotnie skandował niepodległościowe hasła i domagał się powrotu Dalajlamy.
Władze chińskie informują, że w ciągu ostatnich ośmiu miesięcy Tybetański Region Autonomiczny odwiedziło ponad pięć milionów turystów (o 25 procent więcej niż w tym samym okresie roku poprzedniego).
13 września 2010
Wspólne manewry kazachsko-rosyjsko-chińskie, wymierzone między innymi w „separatystów".
14 września 2010
Na dwa miesiące przed Igrzyskami Azjatyckimi prowincja Guangzhou ogłasza rozporządzenie, wymagające okazania dowodu tożsamości przy zakupie noży kuchennych i „niebezpiecznych noży do obierania owoców".
Gjalcen Norbu, którego w 1995 roku władze w Pekinie mianowały Panczenlamą, spotyka się z pierwszym zagranicznym przywódcą - ministrem spraw zagranicznych Singapuru.
22-23 września 2010
Jego Świątobliwość Dalajlama składa piątą wizytę w Polsce - na zaproszenie prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza, z okazji trzydziestej rocznicy Solidarności.
26 września 2010
Rozpoczęcie budowy linii kolejowej Lhasa-Szigace (253 kilometry torów za dwa miliardy dolarów), która ma „promować racjonalną eksploatację bogactw naturalnych" (wedle oficjalnych zapowiedzi - ponad osiem milionów ton rocznie).
25 września 2010
Sąd w Ngabie (chiń. Aba) skazuje na cztery lata więzienia Dhonko Gjakpę, oskarżonego o udzielenie schronienia mnichowi, który stał czele lokalnych protestów w 2008 roku.
28 września 2010
Policja zatrzymuje trzech Tybetańczyków protestujących przeciwko budowie tamy u podnóża świętej góry w Driru (chiń. Biru), w prefekturze Nagczu (chiń. Naqu), oskarżając ich o „separatyzm". Władze zmuszają mieszkańców regionu do podpisywania zobowiązań, że nie będą podejmować żadnych prób sabotowania prac budowlanych.
3 października 2010
Na żądanie Pekinu nepalska policja konfiskuje urny podczas wstępnej tury wyborów tybetańskiego premiera i parlamentu na wychodźstwie.
8 października 2010
Liu Xiaobo, odbywający karę jedenastu lat więzienia autor Karty 08, otrzymuje Pokojową Nagrodę Nobla. Według żony dedykuje ją zamordowanym w Pekinie w 1989 roku. Zaszczytu gratuluje mu między innymi Dalajlama oraz kaszag, tybetański rząd na wychodźstwie, wyrażając nadzieję, że „10 grudnia osobiście odbierze tę jakże zasłużoną nagrodę". Polskie MSZ „docenia tegoroczny wybór Norweskiego Komitetu Noblowskiego" i „ma nadzieję", że będzie on „impulsem do dalszych wysiłków w budowaniu rządów prawa oraz pełnej realizacji praw i swobód - także politycznych i obywatelskich - przysługujących obywatelom Chin".
Pekin ogłasza przepisy po raz kolejny zakazujące „zagranicznych kontaktów" tybetańskim klasztorom.
13 października 2010
„Brak wolności słowa jest skandalem w światowej historii demokracji", dwudziestu trzech znanych, byłych wysoko postawionych chińskich aparatczyków publikuje apel o zniesienie cenzury.
14 października 2010
W przeddzień plenum Komitetu Centralnego KPCh apele o kontynuowanie reform politycznych podchwytuje wiele chińskich gazet - w tym rządowe.
15 października 2010
„Chiny powinny znaleźć się w głównym nurcie światowej cywilizacji" - ponad stu intelektualistów, w tym tybetańska poetka Oser, wystosowuje petycję o natychmiastowe zwolnienie Liu Xiaobo oraz wszystkich więźniów politycznych. Większość sygnatariuszy jest nachodzona przez policję lub zostaje osadzona w areszcie domowym.
18 października 2010
Wiceprezydent Xi Jinping zostaje mianowany wiceprzewodniczącym Centralnej Komisji Wojskowej, co wedle partyjnej „tradycji" czyni go najbardziej prawdopodobnym następcą Hu Jintao.
19 października 2010
Tysiące uczniów szkół średnich w Rebgongu (chiń. Tongren) demonstrują przeciwko zarządzonej przez władze chińskie zmianie podręczników i języka wykładowego z tybetańskiego na mandaryński.
20 października 2010
Kolejne protesty uczniów szkół średnich w Qinghai. „Chcemy naszego tybetańskiego języka!", skandują młodzi ludzie podczas marszu w Colho (chiń. Hainan), jednej z kilku prefektur, w których dochodzi do demonstracji.
22 października 2010
Demonstracja studentów Chińskiego Uniwersytetu Minzu (dawniej: Centralny Uniwersytet Narodowości) w Pekinie w obronie języka tybetańskiego.
23 października 2010
Pierwsze zatrzymania - dwudziestu uczniów z Czabczy (chiń. Gonghe) - uczestników fali protestów przeciwko nowym restrykcjom wobec miejsca języka tybetańskiego w systemie oświaty.
25 października 2010
Pośredni Sąd Ludowy okręgu Dzomda (chiń. Jiangda) prefektury Czamdo (chiń. Changdu) skazuje na kary dziewięciu i pół roku więzienia mnichów Karmę Paldena i Miphama Gelka, oskarżonych o zorganizowanie w marcu „rocznicowego" protestu, podczas którego podpalono samochody należące do władz lokalnych.
27 października 2010
Protesty przeciwko marginalizowaniu języka tybetańskiego, które od tygodnia wstrząsają kolejnymi miastami Qinghai, przekraczają granice prowincji Gansu.
1 listopada 2010
W ChRL rozpoczyna się pierwszy od dziesięciu lat spis powszechny.
Otwarcie pierwszego międzynarodowego luksusowego hotelu w Lhasie - St. Regis.
7-9 listopada 2010
Setki mnichów i mniszek protestują w okręgu Serszul (chiń. Shiqu) prefektury Kardze (chiń. Ganzi) prowincji Sichuan w obronie języka tybetańskiego. Manifestacje nie mają nic wspólnego z uczniowskimi demonstracjami w Qinghai - zostały sprowokowane przez władze, które zaczęły konfiskować dobrowolne „grzywny", deponowane przez Tybetańczyków w klasztorach za zaśmiecanie ojczystego języka chińskimi słowami.
25 listopada 2010
Parlament Europejski wzywa Pekin do promowania języka tybetańskiego.
1 grudnia 2010
Dharamsala publikuje ustalone dopiero teraz nazwiska sześciu demonstrantów zastrzelonych w Lhasie w marcu 2008 roku - lista znanych ofiar pacyfikacji ostatniej fali tybetańskich protestów wzrasta do 227.
5 grudnia 2010
Tragiczny pożar łąk w Dału (chiń. Daofu), w Sichuanie. Giną 22 osoby - w tym 15 żołnierzy próbujących gasić ogień.
10 grudnia 2010
Po raz pierwszy w historii nie zostaje odebrana Pokojowa Nagroda Nobla. Laureat Liu Xiaobo odbywa karę jedenastu lat więzienia, jego bliscy są osadzeni w aresztach domowych. Chińska cenzura zakazuje posługiwania się słowami „puste krzesło".
16 grudnia 2010
Pośredni Sąd Ludowy prefektury Kanlho (chiń. Gannan) prowincji Gansu skazuje na karę trzech lat więzienia Sungraba Gjaco, mnicha klasztoru Maru, wydawcę niezależnego pisma „Marsz nadziei", propagatora i nauczyciela języka tybetańskiego, oskarżonego o podżeganie uczniów do zorganizowania protestu w marcu tego roku.
20 grudnia 2010
WikiLeaks publikuje poufny amerykański dokument, którego wynika, że Chiny płacą nepalskim służbom za polowanie na uciekinierów z Tybetu i wydawanie ich chińskim żołnierzom. Inny „przeciek" mówi, że od 1980 roku do Indii przedostało się 85 tysięcy Tybetańczyków; ponad połowa, 46 tysięcy, wróciła do ojczyzny po krótkiej pielgrzymce i zobaczeniu Dalajlamy.
Mimo gwałtownego starzenia się społeczeństwa oraz pogłębiającego się braku równowagi między liczbą przychodzących na świat chłopców i dziewcząt władze chińskie oświadczają, że ogłoszona przed trzema dekadami drakońska polityka „jedna rodzina - jedno dziecko" obowiązywać będzie jeszcze co najmniej pięć lat.
23 grudnia 2010
Specjalny sprawozdawca ONZ ds. prawa do żywności składa pierwszą wizytę w ChRL i oświadcza, że tybetańscy koczownicy nie powinni być zmuszani do sprzedawania stad oraz prowadzenia osiadłego życia.
Chiński nowobogacki płaci za szczeniaka tybetańskiego mastifa - nowy symbol „statusu" - dwa miliony dolarów.