Władze Lhasy przystšpiły do burzenia sšsiadujšcego z Dżokhangiem kompleksu architektonicznego, który jest objęty ochronš UNESCO. Z wiarygodnych raportów wynika, że do wyburzenia przeznaczono również trzypiętrowy, ponadstuletni budynek, znajdujšcy się na rzšdowej liœcie zabytków. Niszczony kwartał, położony u zbiegu Dekji Szar Lam (chiń. Beijing Dong Lu) i Mencikhang Lam, stanowi częœć Lingkhoru, tradycyjnego szlaku pielgrzymkowego Tybetańczyków. Wielu ekspertów apelowało do władz o zmianę planów urbanizacyjnych, które bezpowrotnie zmieniš charakter lhaskiej starówki, ale 24 kwietnia mieszkańcy dostali nakaz opuszczenia domów w cišgu pięciu dni.

“Systematycznie patroszyli cały budynek – powiedział TIN zachodni turysta, który wrócił z Lhasy przed kilkoma dniami. – Jestem przekonany, że za dziesięć dni będzie tam tylko kupa gruzu. Burzš w całym mieœcie, bardzo szybko”. Wiarygodne lhaskie Ÿródło twierdzi, że miejsce zabytkowego, kamiennego Samding Khangsar zajšć ma placyk i czteropiętrowy, betonowy blok. Tuż obok znajduje się jedna z najsłynniejszych “œwieckich” budowli miasta – Jabszi Phunkhang, przerobiona na restaurację rezydencja rodu XI Dalajlamy.

Skazany na wyburzenie budynek figuruje na oficjalnej, rzšdowej liœcie zabytków Lhasy i należy do chronionego przez UNESCO kompleksu Barkhoru. Rzecznik UNESCO powiedział TIN, że agenda ONZ “jest bardzo zaniepokojona sytuacjš” i “próbuje zapobiec rozbiórce, zanim będzie za póŸno”. UNESCO protestowało już wczeœniej przeciwko budowie 37-metrowego pomnika “pokojowego wyzwolenia” przed Potalš i trzynastopiętrowego gmachu Biura Bezpieczeństwa Publicznego w północnej częœci Barkhoru. Obie budowle znajdujš się poza strefš ochronnš UNESCO, ale zdaniem organizacji “zakłócajš urbanistycznš strukturę miasta”.

Knud Larssen i Amund Sinding Larssen, skandynawscy architekci, którzy dokumentowali zagładš starej Lhasy (The Lhasa Atlas: Traditional Tibetan Architecture and Townscape, Serindia Publications 2001), uważajš, że z Lingkhoru znikło już niemal dwie trzecie z ponad tysišca zabytkowych budynków. Największych zniszczeń dokonano w połowie lat dziewięćdziesištych: “Nowoczesne gmachy wyrastajš w Lhasie znacznie szybciej niż w innych miastach [ChRL]. Owa szybkoœć, oszczędnoœć i prostota konstrukcji sprawiajš, że budynki te sprawiajš wrażenie ruder już w chwili oddania. Wiele budowli z lat dziewięćdziesištych może być dla miasta niezwykle kosztownymi, nietrwałymi i krótkowzrocznymi inwestycjami. Wydaje się jednak, że ludzie chcš, by w starej częœci Lhasy powstawały domy znacznie lepszej jakoœci”.

W panujšcej obecnie atmosferze politycznej i gospodarczej obrońcy tybetańskich zabytków napotykajš na ogromne trudnoœci, o czym najlepiej œwiadczy wydalenie z Lhasy Heritage Fund w 2000 roku. Ta europejska organizacja pozarzšdowa zatrudniała ponad 200 robotników, którzy odbudowywali około 70 zabytkowych domów i œwištyń. Niektóre z nich miały 1.200 lat. Władze oskarżały Heritage Fund o liczne wykroczenia – m.in. zatrudnianie nieautoryzowanych firm, restaurowanie “nie uzgodnionych” budowli i “zakłócanie porzšdku społecznego”. Fundacja odrzuca wszystkie zarzuty.

Władze planujš ponadczterokrotne zwiększenie powierzchni Lhasy – z 53 do 272 km kwadratowych – do 2015 roku. W cišgu najbliższych czterech lat liczba ludnoœci miast ma wzrosnšć o 30 procent. Rozwój gospodarczy przysporzył wpływów firmom budowlanym, spychajšc na dalszy plan programy “ochrony dziedzictwa kulturalnego”. “W 1983 roku rada państwa zatwierdziła w Pekinie plan rozbudowy Lhasy w latach 1980-2000, który decydował o jej obliczu – piszš K. Larssen i A.S. Larssen. – Wtedy ochrona zabytków była priorytetem. Dziœ, zawłaszczajšc krajobraz miasta, triumf œwięcš betonowe bloki”.