TIN News Update
8 lipca 2004 wersja do druku
Nowe informacje o więźniach politycznych Na początku roku TIN opublikował raport o tybetańskich więźniach politycznych. Jego najważniejsza konkluzja dotyczyła zmiennych trendów – w prowincjach Sichuan i Gansu liczba znanych więźniów politycznych wyraźnie spadała, podczas gdy w Sichuanie rosła od 1999 roku. Katalizatorem wydarzeń w Sichuanie było uwięzienie szanowanych przywódców religijnych: Tenzina Delka Rinpocze, którego w grudniu 2002 roku skazano na karę śmierci w zawieszeniu na dwa lata za spisek w celu „wywoływania wybuchów”, oraz Gesze Sonama Phuncoga, którego pięcioletni wyrok za „podżeganie do separatyzmu” kończy się w październiku. Liczba więźniów politycznych w TRA zmniejszała się, ponieważ więcej skazanych kończyło odbywać kary niż trafiało do zakładów karnych. Z danych TIN wynikało jednak, że fala aresztowań w Sichuanie „zrównoważyła” spadek liczby więźniów w pozostałych prowincjach.
Z nowych informacji TIN wynika, że w prowincji Qinghai jest obecnie czterech znanych więźniów politycznych, a w Gansu żadnego. Dane te – choć oczywiście mogą nie być pełne – są najniższe od 1987-88 roku. W TRA działają trzy oficjalne więzienia (jianyu): Więzienie TRA (nazywane potocznie Drapczi lub, wcześniej, Więzieniem nr 1 TRA), Więzienie Pome (albo Bomi lub Poło) oraz Więzienie Lhaskie (wcześniej Utritru). Według władz przebywa w nich około 2.500 osadzonych. Większość (86 proc.) skazano za przestępstwa przeciwko mieniu. Trzy procent – około 75 osób – ukarano za „zagrażanie bezpieczeństwu państwa” lub „kontrrewolucję”. Większość odbywa kary w Więzieniu TRA.
Dane TIN pokrywają się z grubsza z informacjami oficjalnymi. Wyjątkiem jest prowincja Sichuan, gdzie władze przyznają się do mniej niż 10 więźniów – niewielkiej części listy uwięzionych lub uznawanych za uwięzionych, którą dysponuje TIN.
Poniżej przedstawiamy listę więźniów, o których informowały władze. Treść oficjalnych komunikatów opatrzono cudzysłowem. Podawane tu nowe informacje nie były weryfikowane przez niezależne źródła.
Dziamphel Dziangczub – pochodzący z Tolung Deczen mnich klasztoru Drepung został zatrzymany, oskarżony, osądzony i skazany wraz z Ngałangiem Phulczungiem i pozostałymi mnichami [z „Grupy Dziesięciu”]. W 1994 roku jego dziewiętnastoletni wyrok zmniejszono o trzy lata, ale TIN dowiedział się o tym dopiero w 2003 roku, gdy Fundacja Dui Hua otrzymała od władz sentencję wyroku, który kończy się 7 kwietnia 2005. „Dziamphel Dziangczub jest w Więzieniu TRA. Zmniejszono mu karę”.
Nima Czedron – była mniszka, żona Bangrima Cultrima Rinpocze (vel Dzigme Tenzin Nima Rinpocze), współzałożycielka Sierocińca Gjaco, zatrzymana wraz z mężem i, najprawdopodobniej, innymi pracownikami tej placówki w sierpniu 1999 roku. Rok później Pośredni Sąd Ludowy w Lhasie skazał ją na 10 lat więzienia (męża – na 15), zarzucając im m.in. szpiegostwo. Oboje trafili do Więzienia TRA. W 2002 roku wyrok Nimy zmniejszono o półtora roku. TIN nie dysponuje informacjami, z których wynikałoby, że zredukowano również karę jej męża. „Karę Nimy Czedron zmniejszono po raz drugi w 2003 roku. Jej obecny wyrok to siedem lat i sześć miesięcy”.
Ngałang Tensang – pochodzący z Tolung Deczen mnich klasztoru Drepung zatrzymany we wrześniu 1991 roku za dołączenie do pokojowej demonstracji politycznej w pobliżu lhaskiej świątyni Dżokhang. Skazano go na 10 lat i przewieziono do Więzienia TRA. Po protestach z 1998 roku informowano TIN, że jego karę podniesiono o pięć lat za udział w demonstracji, ale nie udało się potwierdzić tych doniesień. Z oficjalnego komentarza – „Ngałang Tensang nie przebywa w Więzieniu TRA” – o ile jest ścisły, może wynikać, że nie podwyższono mu kary, podniesiono ją o mniej niż pięć lat lub przeniesiono go do innego zakładu karnego.
Tenzin Delek Rinpocze – pochodzący z okręgu Lithang (chiń. Litang) Tybetańskiej Prefektury Autonomicznej Kardze (Ganzi) opat wielu klasztorów, m.in. Dziamjang Czekhorling, jego głównej siedziby w okręgu Njagczu (Yajiang). Zatrzymany w kwietniu 2002 roku wraz z Lobsangiem Dhondupem w związku z serią zamachów bombowych w TPA Kardze i jedną eksplozją w Czengdu. Osądzony na niejawnym procesie w Kangdingu 29 listopada 2002 roku. 2 grudnia skazany na karę śmierci w zawieszeniu na dwa lata za „powodowanie wybuchów” i „podżeganie do separatyzmu”. Lobsang Dhondup, którego oskarżono o odpalanie ładunków, został skazany na karę śmierci. Tenzin Delek odwołał się od wyroku. 26 stycznia 2003 roku Wyższy Sąd Ludowy Prowincji Sichuan utrzymał oba wyroki. Tego samego dnia Lobsang Dhondup został stracony na przedmieściach Kangdingu. Władze chińskie i media informowały o tej sprawie, do wiadomości publicznej nie podano jednak żadnych szczegółów. Urzędnicy twierdzą, że publiczne przedstawienie dowodów wyklucza klauzula „tajemnicy państwowej”. Według władz obaj oskarżeni przyznali się do winy, czemu zaprzecza oświadczenie nagrane przez Tenzina Delka i przemycone z więzienia w styczniu 2003 roku. Z oficjalnego komunikatu, który przedstawia Tenzina Delka jako osobę skruszoną, wynika, że kara śmierci może zostać zamieniona na dożywocie lub karę od 15 do 20 lat więzienia. „Okres dwuletniego zawieszenia [wykonania kary] Tenzina Delka biegnie od daty utrzymania w mocy wyroku przez Wyższy Sąd Ludowy, tj. 26 stycznia 2003. Złożył zeznania, przyznał się do winy i uznał swoje zbrodnie. Nauczył się na pamięć regulaminu więziennego i przestrzega go. Zezwala mu się na uprawianie buddyjskich recytacji i czytanie tybetańskich gazet. Ma strażnika, który mówi po tybetańsku, je posiłki przyrządzane przez tybetańskiego kucharza i zyskał na wadze. Nagranie, w którym według zachodnich mediów dowodził swojej niewinności, jest fałszerstwem”.
Gesze Sonam Phuncog – mieszkaniec okręgu Kardze TPA Kardze i nauczyciel z klasztoru Dargje zatrzymany w październiku 1999 roku. Odbywa karę pięciu lat więzienia, która kończy się w tym roku, w więzieniu Ngaba. Z sentencji wyroku, którą zdobyła ICT i przełożyła Dui Hua, wynika, że skazano go za „podżeganie do separatyzmu” za zorganizowanie ceremonii religijnej bez zezwolenia władz i rekomendowanie zebranym stosowania się do pouczeń Dalajlamy. „Sonam Phuncog jest w więzieniu w prowincji Sichuan”.
Cering Dordże – chłop z okręgu Kardze zatrzymany w październiku 2002 roku najprawdopodobniej za udział w rytualnych modłach o długie życie Dalajlamy, które zorganizowano w czasie obchodów Losaru, Nowego Roku kalendarza tybetańskiego (luty). Dalajlama był wtedy chory i nie udzielił cyklu ważnych nauk (Kalaczakry) w Indiach. Z nieoficjalnych doniesień napływających do TIN w 2003 roku wynikało, Cering Dordże odbywa administracyjną karę trzech lat więzienia. Źródła TIN nie wiedziały, gdzie jest osadzony. Władze potwierdzają, że Cering Dordże został skazany, nie podają jednak żadnych informacji o trybie i wysokości kary ani jego miejscu pobytu. Nieoficjalne źródła utrzymywały, że w związku ze wspomnianą ceremonią uwięziono wielu innych mieszkańców tej wioski. „Cering Dordże jest w więzieniu w prowincji Sichuan”.
Sangga – pochodzący z okręgu Sangczu (Xiahe) TPA Kanlho (Gannan) prowincji Gansu mnich klasztoru Togden w okręgu Ngaba (Aba) Tybetańsko-Qiangskiej Prefektury Autonomicznej Ngaba prowincji Sichuan zatrzymany najprawdopodobniej w lipcu 2001 roku i oskarżony o reprodukowanie i rozprowadzanie zdjęć Dalajlamy. Według TCHRD miesiąc później został skazany na cztery lata więzienia. „Sangga jest w więzieniu w prowincji Sichuan”.
Taszi Nima – mnich klasztoru Gephenling w okręgu Kardze według nieoficjalnych źródeł zatrzymany we wrześniu 1998 roku, prawdopodobnie za rozlepianie plakatów popierających decyzję Dalajlamy w sprawie rozpoznania inkarnacji Panczenlamy. Informatorzy TIN twierdzą, że odbywa karę – wysokość nieznana – w więzieniu Ngaba. „Taszi Nima jest w więzieniu w prowincji Sichuan”.
Lobsang Tenzin – znany tez jako Butrug, chłop z okręgu Kardze zatrzymany w październiku 1990 roku prawdopodobnie za rozlepianie niepodległościowych plakatów i zawieszenie tybetańskiej flagi. Według źródeł TIN jest w ciężkim stanie. Jego czternastoletni wyrok powinien skończyć się w tym roku. „Lobsang Tenzin jest w więzieniu w prowincji Sichuan”.
Lobsang Dargjal – mnich klasztoru Rabgja w okręgu Maczen (Maqin) TPA Golog (Guoluo) zatrzymany w połowie 2001 roku po powrocie z Indii, skazany na 15 lat więzienia w październiku 2001 roku i osadzony w warsztacie elektrowni wodnej na przedmieściach Silingu (Xining). Niezależne źródła informowały, że zmarł w szpitalu w listopadzie 2002 roku. „Lobsang Dargjal został wysłany do szpitala, gdzie umarł. Przyczyną zgonu mogła być choroba, być może wątroby. Czynnikiem postawienia go przed sądem i skazania była rola, jaką odegrał w zaplanowaniu ucieczki do Indii znanego lamy Szingsanga Rinpocze”.
Monlam – pochodzący z okręgu Czenca (Jianza) TPA Malho (Huangnan) mnich klasztoru Dica w okręgu Bajan (Hualong) prefektury Coszar (Haidong) zatrzymany na początku 1997 roku. Pośredni Sądu Ludowy w Silingu skazał go na trzy lata więzienia za „dzielenie kraju”. W tej samej sprawie skazano również – na rok – Szeraba Gjaco. Na początku lat dziewięćdziesiątych Monlam przedostał się do Indii. Człowiek, którego spotkał w jednym z biur tybetańskiej administracji na wychodźstwie, powiedział mu, że powinien wrócić do kraju i założyć organizację niepodległościową. W Qinghai Monlam, wraz z Szerabem Gjaco, „pisał listy, powodując waśnie pomiędzy mniejszościami i nawołując do niepodległości Tybetu”. [Brak informacji o Szerabie Gjaco.]
Kalsang Dondrub i Ngałang Dondrub – mnisi klasztoru Dragkar Traldzong w okręgu Cigorthang (Xinghai) TPA Colho (Hainan) zatrzymani w lipcu 2002 i skazani na trzy lata więzienia w styczniu 2003 roku za „próbę podzielenia kraju”. TIN informował, że założyli oni organizację Czol Sum Dendzin Cogpa – w wolnym tłumaczeniu “Prawda Trzech Prowincji”. „Dwaj mnisi założyli grupę o nazwie Towarzystwo Sprawiedliwości Trzech Rejonów. Była ona dobrze zorganizowana, miała legitymacje członkowskie i dwunastostronicowy statut. Jej celem było obalenie rządów Partii Komunistycznej, wyparcie chińskiego rządu z ziem tybetańskich i uzyskanie niepodległości”.
Namgjal Cering – z okręgu Rebgong (Tongren) TPA Malho. Studiował medycynę tybetańską na Akademii Medycznej Qinghai w Silingu. W 1997 roku wszedł w posiadanie wielu zdjęć Genduna Czokji Nimy (chłopca, którego Dalajlama uznał za nową inkarnację Panczenlamy) i rozprowadzał je na wiele sposobów, m.in. pocztą. Zatrzymano go w maju 1999 roku i rok później skazano na trzy lata więzienia za „podżeganie i dzielenie kraju”.
Tenpa Gjalcen – pochodzący z Tybetańskiego Okręgu Autonomicznego Pari (Tianzhu) prefektury Wuwei student Instytutu Buddyjskiego Gansu w Sangczu, w TPA Kanlho. Zatrzymany, prawdopodobnie w czerwcu 2000 roku, pod zarzutem „dzielenia kraju”, został zwolniony bez postawienia zarzutów po złożeniu zeznań i napisaniu samokrytyki.
Lobsang Samphel – pochodzący z okręgu Sangczu mnich klasztoru Labrang Taszikjil w mieście Sangczu. Zatrzymany, prawdopodobnie w maju 2000 roku, pod zarzutem „dzielenia kraju”, został zwolniony bez postawienia zarzutów po złożeniu zeznań i napisaniu samokrytyki.
Konczog Czephel – mnich klasztoru Labrang Taszikjil z okręgu Maczu (Maqu) TPA Kanlho. Według źródeł TIN w połowie 1995 roku był przez kilka miesięcy więziony pod zarzutem rozlepiania plakatów politycznych. W kwietniu 2003 roku zatrzymano go ponownie, prawdopodobnie za posiadanie bibuły politycznej. Zarzucano mu „dzielenie kraju”, ale po złożeniu zeznań i napisaniu samokrytyki został zwolniony bez postawienia zarzutów.
|
|
|
|