XVII Karmapa, Ugjen Trinlej Dordże, jeden z najwyższych hierarchów buddyzmu tybetańskiego, opuścił Tybet i przed dwoma dniami dotarł do Dharamsali w Indiach – poinformował rzecznik tybetańskiego rządu na wychodźstwie. Czternastoletni chłopiec, głowa jednej z czterech szkół buddyzmu tybetańskiego i pierwszy inkarnowany lama oficjalnie uznany przez Dalajlamę i władze chińskie, przybył do siedziby Dalajlamy i tybetańskiego rządu emigracyjnego 5 stycznia o godzinie 10.30. Zachodni uczniowie podają, że ze swego klasztoru w Tybecie wędrował, na piechotę, przez siedem dni.
 

7 stycznia Agencja Xinhua przyznała, że Karmapa opuścił swój klasztor w Tybecie, podając, iż zostawił list, w którym napisał, że udaje się za granicę “po instrumenty muzyczne do buddyjskiej mszy” oraz “czarne czapki”, używane przez poprzednich Karmapów. Karmapa miał również wyjaśnić, że jego “wyjazd” nie oznacza “zdrady państwa, narodu, klasztoru i przywódców”.

Jako głowa szkoły Kagju buddyzmu tybetańskiego, młody Karmapa jest jednym z najważniejszych i najbardziej czczonych hierarchów buddyjskich. Jego decyzja o opuszczeniu Tybetu – najwyraźniej bez oficjalnego zezwolenia – ma ogromne znaczenie zarówno dla tybetańskiej społeczności emigracyjnej, jak chińskich władz. Od 1992 roku, kiedy to Ugjen Trinlej Dordże został uznany za nowe wcielenie XVI Karmapy, jego siedziba w klasztorze Curphu była ściśle kontrolowana przez służby bezpieczeństwa. Do tej pory nie ujawniono szczegółów ucieczki; nic też nie wiadomo o sytuacji w klasztorze Curphu, który znajduje się w okręgu Deczen, podlegającym administracji Lhasy.

Odpowiedź chińskich władz na informacje o przybyciu Karmapy do Indii była bardzo wyważona. Nie wysunięto przeciwko niemu żadnych oskarżeń, co wskazuje, że rząd postanowił zostawić otwartą furtkę do szybkiego powrotu Karmapy do Tybetu. Tybetański rząd na wychodźstwie nie wystosował żadnego oficjalnego oświadczenia w sprawie najbliższych planów chłopca. Zachodni uczniowie sugerowali jednak, że uda się do klasztoru Szerab Ling, siedziby swojego nauczyciela Situ Rinpocze, a następnie do klasztoru Rumtek, siedziby karmapów na wychodźstwie.

Jeżeli Karmapa zostanie w Indiach, postawi w bardzo trudnym położeniu Chińczyków, którzy twierdzą, że Tybetańczycy korzystają ze wszystkich praw i wolności – w tym również religijnych. Ostatnim dostojnikiem buddyjskim, który opuścił Tybet, był Agja Rinpocze, były opat klasztoru Kumbum w prowincji Qinghai (1998).

Karmapa nie mógł wyjeżdżać z Tybetu do swoich nauczycieli w Indiach, choć uznając go formalnie w 1992 roku, władze chińskie gwarantowały mu kontakt z nauczycielami – przede wszystkim z Situ Rinpocze, który odegrał kluczową rolę w odnalezieniu nowego wcielenia Karmapy. Lamowie ci, do których należy religijna edukacja młodego Karmapy, również nie mogli uzyskać zgody na odwiedzanie chłopca w klasztorze Curphu.

Źródła TIN podają, że Tybetańczycy byli od dłuższego zaniepokojeni chińskimi próbami manipulowania Karmapą i wykorzystywania go do celów politycznych, czyli podkopywania poparcia dla Dalajlamy w Tybecie. Karmapa dwukrotnie odwiedził Chiny i spotykał się z różnymi chińskimi przywódcami, w tym z Jiang Zeminem. Według China’s Tibet, podczas ostatniej wizyty, do której doszło przed niespełna rokiem, Karmapa miał powiedzieć po spotkaniu z Li Ruihuanem, przewodniczącym Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej, iż “otrzymał lekcję patriotyzmu” i że będzie stosował się do pouczeń Jiang Zemina oraz “cieżko pracować na rzecz zjednoczenia macierzy [sic] i narodowej jedności”. Li Ruihuan odparł, że “zdrowy rozwój” oraz “postępy” Karmapy będą miały ogromny wpływ na rozwój i stabilizację w Tybecie” (Xinhua, 27 stycznia 1999).

Pierwsza wizyta Karmapy w Chinach w 1994 roku – był wówczas honorowym gościem na uroczystych obchodach rocznicy utworzenia ChRL w Pekinie – doprowadziła do protestów w klasztorze Curphu. Według tybetańskich źródeł emigracyjnych, w 1994 roku w Curphu pojawiły się plakaty, krytykujące rząd Chin (za to, że nie zezwala Karmapie na wizytę w Indiach) oraz Komitet Demokratycznego Zarządzania klasztoru. Mnisi mieli też obrzucić kamieniami samochód Komitetu. Na początku 1995 roku aresztowano co najmniej sześciu mnichów Curphu. Trzej, Nima Tenzin, Konczog Trinlej i Druggjue Czoephel (“mistrz recytacji” klasztoru), zostali skazani na dwa lata reedukacji przez pracę; Karma Rinczen i Dradul – na sześć miesięcy. Szósty, Dała, wyszedł na wolność po dwóch tygodniach.

Karmapa spotykał się co najmniej dwukrotnie z mianowanym przez Chińczyków Panczenlamą. Brał udział w jego intronizacji w 1995 roku – najprawdopodobniej musiał się wówczas pokłonić przed wskazanym przez Chiny sześciolatkiem. W lipcu 1999 roku zawieziono go do Szigace, gdzie ponownie spotkał się z Gjalcenem Norbu, składającym wówczas [pierwszą] wizytę w Tybecie. 25 sierpnia 1999 agencja Xinhua podała, że Karmapa zakończył podstawowe studia buddyjskie, którym poświęcał większość czasu, “prezydując codziennie ceremoniom”.
 

Rozpoznanie XVII Karmapy

Poszukiwania XVII Karmapy rozpoczęły się po śmierci jego poprzednika w listopadzie 1981 roku. Rolę regentów pełnili czterej najwyżsi lamowie tradycji Karma Kagju, Situ Rinpocze, Szamar Rinpocze, Dziamgon Kongtrul i Gjalcab Rinpocze. Na nich też spoczywała odpowiedzialność za wskazanie nowej inkarnacji Karmapy. W marcu 1992 roku Situ Rinpocze ogłosił, iż odnalazł list-przepowiednię XVI Karmapy, wskazujący chłopca we wschodnim Tybecie. Kiedy Dziamgon Kongtrul Rinpocze, który miał udać się do Tybetu, by odszukać to dziecko, zginął w wypadku samochodowym, Szamar Rinpocze wycofał swoje poparcie dla Situ Rinpocze i jego kandydata, rozpoczynając w ten sposób trwający do dziś spór.

7 czerwca 1992 roku – po rozmowie z Situ Rinpocze na temat kontrowersji wśród regentów – Dalajlama oficjalnie poparł [jego] kandydata. Situ Rinpocze zwrócił się również do chińskich władz, które wyraziły zgodę na prowadzenie poszukiwań we Wschodnim Tybecie. Doprowadziły one do Ugjena Trinlej Dordże, syna koczowników, którego formalnie uznano za XVII Karmapę. 13 czerwca 1992 przewieziono go do Lhasy. 27 czerwca władze chińskie oficjalnie udzieliły mu poparcia. Tego samego dnia wziął udział w pierwszej ceremonii religijnej. 27 września 1992 odbyła się uroczysta intronizacja w klasztorze Curphu. Wzięli w niej udział chińscy urzędnicy, którzy przy okazji ogłosili, że mają historyczne prawo do mianowania religijnych przywódców Tybetu.

Kontrowersje zaczęły się, gdy Szamar Rinpocze zakwestionował autentyczność listu-przepowiedni, przedstawionego przez Situ Rinpocze. W 1994 roku wskazał swojego kandydata, Thaje Dordże. Dla Szamara Rinpocze i jego uczniów to właśnie on jest prawdziwym Karmapą. Szamar Rinpocze i Thaje Dordże podróżują obecnie po Europie.