International Campaign for Tibet (ICT)
7 stycznia 2004

Śmierć charyzmatycznego nauczyciela buddyjskiego

Khenpo Dzigme Phuncog, słynny nauczyciel buddyjski i założyciel Instytutu Studiów Buddyjskich Larung Gar w okolicach miasta Serthar (chiń. Seda) w przyłączonym do prowincji Sichuan wschodnim Tybecie, zmarł rankiem 6 stycznia 2004 roku w szpitalu w Czengdu. Miał siedemdziesiąt lat.

“To najsmutniejsza informacja z Tybetu od czasu tragicznej śmierci Panczenlamy w 1989 roku – powiedział Lodi Gjari, specjalny wysłannik Dalajlamy. – Khenpo Dzigme Phuncog pracował niezmordowanie nad zachowaniem i promowaniem jedynych w swoim rodzaju wierzeń religijnych wszystkich Tybetańczyków”.

Według tybetańskich źródeł na początku tego roku Khenpo przeszedł operację serca. Do szpitala wojskowego nr 363 w Czengdu przyjęto go 29 grudnia 2003. Od 2001 roku chorował na cukrzycę i nadciśnienie. 

Khenpo Dzigme Phuncog cieszył się wielką sławą nie tylko w Tybecie i wśród Tybetańczyków, ale też w całych Chinach i wśród chińskojęzycznej społeczności buddyjskiej. Instytut Larung Gar, który założył w 1980 roku dla ledwie stu uczniów, przeobraził się w ogromny kompleks. W 2002 roku studiowało w nim ponad osiem tysięcy osób, w tym wielu Chińczyków. Khenpo wiele podróżował, udzielając nauk w Pekinie, Ningbo, Jizu Shan, Guanzhou i Shenzhen, ale w ostatnich latach władze zezwalały mu tylko na wyjazdy do szpitali; nie mógł też nauczać poza Larung Gar.  W Instytucie Larung Gar tysiące chińskich buddystów otrzymywały i praktykowały nauki buddyzmu tybetańskiego. “W ośrodku [Khenpo] w Golog mieszkają nie tylko chińscy mnisi i mniszki, ale pielgrzymuje tu, często z bardzo daleka, wielu świeckich Chińczyków – pisze David Germano, amerykański tybetolog, który wielokrotnie odwiedzał Serthar. – Słyszałem też, że podczas wizyt w Czengdu, Khenpo jest dosłownie oblegany przez tłumy chińskich buddystów, którzy proszą o jego błogosławieństwa i nauki”.  Khenpo wykształcił w Larung Gar tysiące nauczycieli, którzy po ukończeniu studiów wracali w rodzinne strony.

“Największym osiągnięciem Khenpo było przekazanie autentycznych nauk buddyjskich dziesiątkom tysięcy nauczycieli, mnichów i mniszek – uważa John Ackerly, prezes ICT. – Dziś nauczają oni nie tylko na Płaskowyżu Tybetańskim, ale również w Chinach, Indiach i na Zachodzie”. 

Władze chińskie zaczęły utrudniać pracę Instytutu pod koniec lat dziewięćdziesiątych. 18 kwietnia 2001 wydano rozporządzenie, narzucające Larung Gar limit 1.400 rezydentów, co doprowadziło do wydalenia ponad siedmiu tysięcy uczniów.

Na początku lat dziewięćdziesiątych Khenpo wiele podróżował. Podczas pobytu w Indiach spotkał się z Dalajlamą. W połowie dekady władze zabroniły mu jednak wyjeżdżać za granicę. Wielu tybetańskich i chińskich uczniów bezskutecznie zabiegało o zgodę na wyjazd Khenpo do szpitala na Zachodzie.

“Władze chińskie powinny zezwolić na przeprowadzenie tradycyjnych rytuałów pogrzebowych i podać przyczynę zgonu Khenpo”, mówi Ackerly.

Khenpo Dzigme Phuncog słynął z ogromnej wiedzy. Był pierwszym mnichem, któremu udało się stworzyć wielki, prężny ośrodek monastyczny we współczesnym Tybecie. Posiadał nie tylko niezwykłą charyzmę, umiał też rozmawiać z władzami, co pozwoliło na rozwój Instytutu.

Jego imię znaczy “Uczony mistrz nieustraszonego majestatu”. Uczniowie nazywali go po prostu Jeszi Norbu, “Spełniającym życzenia klejnotem”. Jednym z jego niespełnionych marzeń była pielgrzymka do nepalskich jaskiń Maratika, w których, jak wierzą buddyści, Guru Rinpocze osiągnął siddhi nieśmiertelności.

Nota biograficzna

Khenpo Dzigme Phuncog urodził się w roku Wodnego Ptaka (1933) w Lhonor, w regionie Serthar. Jego ojciec nazywał się Palden, a matka Juco. Naukę rozpoczął w wieku sześciu lat. Trzy lata później zmarł jego ojciec.

W wieku 14 lat przyjął święcenia od Khenpo Sonama Rinczena. Dwa lata później przeniósł się do Dzaczukhi, gdzie studiował pod okiem Thogi Rinpocze. W wieku 24 lat wrócił w rodzinne strony i zaczął nauczać w klasztorze Lhonor.

W 1980 roku założył Instytut Studiów Buddyjskich Larung Gar w pobliżu Serthar. W 1985 roku Instytut odwiedził X Panczenlama.
 

W 1987 roku odbył pielgrzymkę na Wutaishan (święta góra w prowincji Shanxi), w której towarzyszyły mu tysiące uczniów. W 1989 roku na prośbę Panczenlamy wykładał w Instytucie Buddyzmu Tybetańskiego w Pekinie. 

Chronologia 

1933. Khenpo Dzigme Phuncog przychodzi na świat w marcu na równinie Dzume Czola w pobliżu klasztoru Drupczen, w obecnym regionie Serthar. Jest pierwszym synem w rodzinie nomadów. 

1937. Terton Łangczuk i Khenpo Dontok Larig rozpoznają w nim inkarnację Tertona Sogjala Lerab Lingpy (1856-1926), nauczyciela XIII Dalajlamy Thuptena Gjaco. 

1940. Śmierć ojca. 

1947. Khenpo wstępuje do klasztoru, przyjmując ślubowania nowicjatu od słynnego uczonego Khenpo Sonama Rinczena z klasztoru Dragdzong w Njarongu, we wschodnim Tybecie. 

1949. Komunistyczne Chiny atakują Tybet. Inwazja zaczyna się w rodzinnym regionie Khenpo. 

1950. Śmierć matki. 

1951. Khenpo rozpoczyna sześcioletnie odosobnienie medytacyjne w klasztorze Cangma w Dzaczukhce. Intensywnie studiuje i praktykuje pod okiem Thuptena Czephela Rinpocze.

1955. Khenpo przyjmuje pełne święcenia mnicha, obejmujące ponad 250 ślubowań.

1957. Wraca do swego klasztoru Nubzor, w którym zmarł Terton Sogjal. Przejmuje obowiązki religijne i administracyjne.

1959. XIV Dalajlama ucieka z Tybetu. W jego ślady idzie większość mistrzów buddyjskich z całego Tybetu. Khenpo zostaje w Khamie. Zakłada pustelnię w górach w pobliżu Nubzor; udziela nauk filozoficznych i instrukcji medytacyjnych w okolicznych klasztorach.

1960-1980. Khenpo wymyka się żołnierzom Armii Ludowo-Wyzwoleńczej, czerwonogwardzistom i władzom chińskim, wędrując w przebraniu pasterza kóz i nomada przez odludne doliny Serthar. Kontynuuje praktykę medytacji, pisze komentarze do buddyjskich traktatów filozoficznych i nadal, nieformalnie, naucza. Po Khamie do dziś krążą opowieści o tym, jak cudem wymykał się z rąk oprawców.

1980. Wypełniając przepowiednię, Khenpo udaje się z garstką uczniów do odludnej doliny w pobliżu miasta Serthar. Zbudowane przez nich proste, gliniane chatki, w których praktykują medytację, stają się zalążkiem Instytutu Larung Gar.

1981. Na prośbę najbliższych uczniów zaczyna pisać autobiografię. Wokół jego glinianej chatki koczuje już ponad stu adeptów.

1983. Pierwsze problemy z sercem. Khenpo intensywnie naucza; liczba uczniów rośnie z dnia na dzień.

1982-1986. Do Larung Gar ściągają tysiące uczniów. W 1986 roku w Instytucie mieszka już ponad sześć tysięcy mnichów i mniszek ze wszystkich regionów Tybetu. Otrzymują ekumeniczne nauki Khenpo, który omawia pisma Padmasambhawy, Sakja Pandity, Naropy i Dzie Congkhapy. Khenpo wiele podróżuje po wschodnim Tybecie.

1987. Khenpo spotyka się z Panczenlamą w Pekinie i wraz z tysiącami uczniów odbywa pielgrzymkę na góry Wutaishan i Emishan.  1988. Wraca do Pekinu, gdzie na prośbę Panczenlamy udziela nauk szkół njingma, kagju, sakja i gelug w Akademii Wyższych Studiów Buddyjskich. Zaproszony przez Panczenlamę, odwiedza święte miejsca w okolicach Lhasy i Szigace.  1989. W czerwcu pielgrzymuje do Nepalu i przygotowuje wyjazd do Indii.

1990. 16 lipca przybywa do Dharamsali. Udziela nauk i inicjacji Dalajlamie, sam też otrzymuje od niego pouczenia i rytualne przekazy, odnawiając w ten sposób więź nauczyciel-uczeń z poprzedniego żywota. Dalajlama rozpoznaje w Munco, urodzonej w 1966 roku siostrzenicy Khenpo, inkarnację słynnej nauczycielki z klasztoru Mindroling, Minling Mingjur Palkji.

1990. Khenpo wraca do Larung Gar, gdzie czekają nań tysiące uczniów. Podróżuje po Chinach i Tybecie, udzielając nauk, inicjacji i ustnych pouczeń medytacyjnych.

1991. Larung Gar ma 150 absolwentów z tytułem “khenpo”, którzy pod okiem Khenpo ukończyli intensywny program studiów filozoficznych, praktyk medytacyjnych i debat. W ciągu następnych dziesięciu lat ich liczba wzrasta do 600. Absolwenci z Larung Gar zaczynają wracać do macierzystych klasztorów w Chinach i Tybecie, by kształcić następne pokolenie adeptów. W Larung Gar nauki Khenpo są symultanicznie tłumaczone na chiński. Rośnie liczba chińskich uczniów z Chin, Singapuru, Hongkongu i Malezji.

1993. Khenpo udziela nauk i inicjacji w ośrodkach buddyjskich w Singapurze, Malezji, Francji i Stanach Zjednoczonych.

1994-1998. Khenpo intensywnie naucza i pisze komentarze do nauk wszystkich szkół buddyzmu tybetańskiego, spędzając większość czasu w Larung Gar. Władze chińskie są coraz bardziej zaniepokojone rozwojem Instytutu. Lokalna administracja prosi o ograniczenie liczby mnichów i mniszek.

1998. W Larung Gar studiuje niemal tysiąc Chińczyków.

2001. W lipcu rozpoczyna się wydalanie mnichów i mniszek oraz wyburzanie ich domów. Skala zniszczeń przywodzi na myśl tylko rewolucję kulturalną. Funkcjonariusze Biura Bezpieczeństwa Publicznego i żołnierze AL-W nadzorują wydalenie wszystkich chińskich uczniów. W opuszczonych przez nich budynkach zostają zakwaterowani policjanci.

Khenpo zapada na zdrowiu i zostaje przewieziony do szpitala w Czengdu. Jest bezustannie inwigilowany. W Larung Gar nadal nauczają młodsi wykładowcy, ale program nauczania zostaje znacznie ograniczony.

2002-2003. Khenpo wraca do Larung Gar, leczy się w szpitalach w Markham i w Czengdu. Na każdym kroku towarzyszą mu funkcjonariusze służb bezpieczeństwa. W Larung Gar ciągle stacjonuje policja. Od czasu do czasu dochodzi do utarczek między funkcjonariuszami i duchownymi. Khenpo naucza coraz rzadziej z uwagi na zły stan zdrowia.

2004. Khenpo Dzigme Phuncog umiera w szpitalu w Czengdu 6 stycznia.